شماره ركورد كنفرانس :
4601
عنوان مقاله :
بررسي دسترسي مادران به عدالت در نظام قضايي ايران (مورد دعوي حضانت)
پديدآورندگان :
همدانيان فاطمه fatemeh.hamedanian@modares.ac.ir دانشجوي دكتري مطالعات زنان، دانشگاه تربيت مدرس، تهران، ايران. , فرجيها محمد دانشيار و مدير گروه حقوق كيفري، دانشگاه تربيت مدرس، تهران، ايران. , شاكري طوبي استاديار و عضو هيأت علمي گروه مطالعات زنان، دانشگاه تربيت مدرس، تهران، ايران. , بهار مهري دانشيار و عضو گروه مطالعات فرهنگي دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران، تهران، ايران.
كليدواژه :
مادر , حضانت , دسترسي به عدالت , ايران , نظريه‌ي نقطه‌ي تلاقي.
عنوان كنفرانس :
اولين همايش ملي نقش و جايگاه مادر
چكيده فارسي :
از دغدغه‌هاي بنيـادين در حـوزه‌ي عـدالت جنسيتي، حق دسترسي زنان و مـادران به عـدالت در نظـام قضايي است. دسترسي به عدالت، به‌منزله‌ي پارادايمي كه از 1970 با ايجاد دولت رفاه شكل گرفت، به توانايي افراد به‌ويژه گروه‌هاي آسيب‌پذير جامعه در مراجعه به دستگاه‌هاي قضايي رسمي و غيررسمي براي مطالبه‌ي حق ازدست‌رفته‌ي آن‌ها اشاره دارد. دسترسي محدود زنان و مادران به عدالت، پديده‌‌‌ي پيچيده‌ي اجتماعي به‌شمار مي‌رود كه تركيبي از نابرابري‌هاي حقوقي، نهادي، ساختاري، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي است و تأثير آن بر زنان در جايگاه قشر آسيب‌پذير اجتماعي بيشتر است. هدف اين مقاله آن است كه بااستفاده‌از مطالعه‌ي اسنادي و مصاحبه، شرايط دسترسي مادران به عدالت خانوادگي در ايران را بررسي و موانع موجود را تبيين كند. يافته‌هاي پژوهش نشان‌دهنده‌ي آن است كه موانع موجود در جامعه، مادران را حتي در طبقه‌ي بالاي اجتماعي و اقتصادي از دسترسي به عدالت خانوادگي در دعاوي مربوط‌به حضانت در نظام قضايي باز مي‌دارد. موانع موجود در بستر جامعه، نهاد قضايي و مسائل فردي و رواني عامليت زنان را براي مراجعه به نهادهاي حقوقي‌قضايي و طرح شكايت عليه همسر در دعاوي حضانت تحت تأثير قرار مي‌دهد. به‌علاوه دستگاه قضايي ايران نيز نتوانسته است حمايت لازم براي مادران مراجعه‌كننده به دادگاه در دعوي حضانت را فراهم آورد. هر چند قانون حضانت در ايران در سال‌هاي جاري اصلاح شده است و در رأي قضايي نيز اعمال مي‌شود؛ اما هم‌چنان بافتار فرهنگي و اجتماعي، تمهيدهاي لازم براي زيست كودك تك‌والد به‌همراه مادر خويش را پذيرا نيست. در اين مقاله، باتوجه‌به وجود موانع چندگانه در دست‌يابي مادران به عدالت در دعاوي حضانت، از نظريه‌ي نقطه‌ي تلاقي به‌منظور تحليل موانع استفاده شده است. برايند تحليل مصاحبه‌ها نيز بيانگر آن است كه زنان از مجموعه‌ي بافتار قضايي، اجتماعي و شرايط و تمهيدهاي اقتصادي رضايت لازم را ندارند و آن را به‌مثابه نوعي آسيب رواني به خود و مانعي در دسترسي به عدالت تلقي مي‌كنند.
