مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - ارزيابيِ فصلي تعداد سلولهاي سوماتيك شير در چند گله گاو شيري

چكيده فارسي :

تعداد سلول‌هاي سوماتيك (SCC= Somatic Cell Count) يك شاخص اصلي براي ارزيابي كيفيت شير است. گاوهاي دچار ورم پستان به شكلِ قابل‌توجهي داراي تعداد سلول‌هاي سوماتيك به ميزان 300،000 يا بيشتر هستند. بر پايه استاندارد ملي ايران، تعداد سلول‌هاي سوماتيك شير خام بايد حداكثر 500.000 سلول در ميلي‌ليتر باشد. تعداد سلول‌هاي سوماتيك با عوامل بسياري، ازجمله اثرات فصلي و مديريتي متفاوت خواهد بود. لذا هدف از مطالعه حاضر ارزيابيِ فصلي تعداد سلول‌هاي سوماتيك شير در چند گله گاو شيري و مقايسه آن‌ها با يكديگر است. اين اطلاعات مي تواند به تصميم‌گيري‌هاي مديريتي در اين گاوداري‌ها كمك كند. به اين منظور، نمونه‌هاي شير مخزن يك تا سه بار از هر يك از ده گاوداري به شكل ماهانه اخذ شد. سلول‌هاي سوماتيك توسط دستگاه somatic Sos شمارش گرديد. ميانگين ميزان برايِ سلول‌هاي سوماتيك كه بيش از يك‌بار در ماه اندازه‌گيري شده بود، محاسبه و موردبررسي قرار گرفت. براي مقايسه از نرم‌افزار SPSS (نسخه 22) و آناليز واريانس يك‌طرفه و روش‌هاي تعقيبي بونفروني استفاده شد مقايسه ميانگين سالانه تعداد سلول‌هاي سوماتيك شير مخزن هر گاوداري نشان مي‌دهد كه گاوداري شماره 9 با شماره‌هاي 4، 5 و 6 اختلاف معني‌داري دارد. در مقايسه تعداد سلول‌هاي سوماتيك گاوداري‌ها در فصول مختلف سال مشخص شد كه در فصول پاييز و زمستان اختلاف‌ بينِ گاوداري‌ها معني‌دار است. مقايسه بين فصل‌ها در هر گاوداري نشان مي‌دهد كه اختلاف معني‌داري بين فصل‌هاي مختلف در يك گاوداري نيست. با در نظر گرفتن مقدار حداكثر 500.000 سلول در ميلي‌ليتر، بررسي‌هاي مديريتي و مداخله‌اي در برخي از گله‌ها (شماره 5، 6 و 7) ضروري است. اگر هدف برنامه شمارش سلول‌ها براي شناسايي گاوهايي است كه در يك كارتيه دچار ورم پستان باليني هستند، پس از استفاده از يك حد آستانه براي تفريق گاوهاي سالم از گاوهاي عفوني به ميزان تقريبي 250،000 سلول در ميلي‌ليتر، مناسب است. هنگام تفسير تعداد سلول‌هاي سوماتيك در نمونه‌هاي اخذشده در سطحِ گله (مخزن)، مهم است توجه شود كه افزايش شمار سلول‌ها ممكن است به دليلِ وجودِ چند گاو داراي تعداد بالاي سلول‌ها يا افزايش تعداد زيادي از گاوها در گله باشد. اثر يك يا دو گاو با شمارش سلولي بسيار زياد در گله‌هاي كوچك قابل‌توجه است؛ كه بايد نسبت به شناسايي اين گاوها اقدام شود.