زمينه هاي داخلي، منطقه اي و بين المللي تبيين مداخله انگلستان در بلوچستان ايران

هدف اين مقاله بررسي ابعاد داخلي، منطقه اي و بين المللي مداخله انگلستان در مناطق بلوچ نشين ايران در ۱۹۱۶ در جريان جنگ جهاني نخست است. گرچه تعداد بسيار اندكي از نوشته هاي داخلي به اين رويداد اشاره كرده اند اما كتاب مهاجمان سرحد ژنرال رجينالد داير فرمانده عمليات نظامي انگلستان در رويارويي با سرداران بلوچ ايراني تنها شرح مفصل بجاي مانده از اين رويداد مهم ملي در ايران است. با اين همه روايت داير نيز تصوير كاملي از اين رويارويي ها بدست نداده و پرسش هاي زيادي را در باره اين رويداد و زمينه ها و پيامدهاي ان بجاي مي گذارد. اگاهي درست از اين امر تنها با كنكاش پيرامون زمينه هاي ملي، منطقه اي و بين المللي ان امكان پذير است. داير در روايت خود هيچ اشاره اي به شرايط و موقعيت داخلي بلوچ هاي ايراني و بويژه ارتباط احتمالي انها با نخبگان سياسي ايران و تاثير اين رابطه بر ايستادگي سرداران بلوچ در برابر سياست هاي بريتانيا نكرده است. به همين اندازه در نوشته او اشاره اي به زمينه هاي منظقه اي اين مبارزات نشده است. گذشته از اين گرچه خواننده انتظار دارد كه او شرح دقيقي از زمينه هاي بين المللي مداخله خود در ايران بدست بدهد، اما اين بعد ماجرا يعني مداخلات المان يا عوامل الماني در بلوچستان و چند و چون ارتباط ميان انها با سرداران بلوچ كه ظاهرا علت اصلي مداخله نظامي انگلستان در ايران است در ابهام باقي مانده است. داير تنها در يكجا از رابطه ميان يكي از بلوچ هاي ايراني با عوامل الماني سخن گفته و انجا نيز به رد و بدل شدن چند نامه اشاره كرده ونه به محتواي انها. هدف اين پژوهش تلاش در جهت روشن كردن اين ابعاد سه گانه زمينه هاي رويارويي سرداران بلوج با انگليسي ها و نيروهاي نظامي ان است. نويسنده با بهره گيري از منابع داخلي و خارجي در پي روشن كردن اين ارتباطات ملي، منطقه اي و جهاني برامده است.