بازخواني اصول، انديشه ها و نمودهاي سنت شهرسازي در عهد صفوي در مركز تاريخي شهر (نمونه موردي: مركز شهر رشت)

با توجه به قدمت نسبتأ اندك شهر رشت و شكل گيري آن از دوره صفوي به بعد، مسئله مورد مطالعه در اين پژوهش، بررسي مركز تاريخي اين شهر در چارچوب اصول، انديشه ها و نمودهاي حاكم بر سنت شهرسازي در عهد صفوي مي باشد و دريافتن اين سوال كه آيا تحولات شهري رشت در عصر صفوي همچون ديگر شهرهاي تاريخي، در جهت ضرورت هاي سياسي، اجتماعي و تاريخي و با پيروي از روح حاكم بر زمانه خود بوده است؟ و ديگر اينكه قواعد حاكم بر شهرسازي عصر صفوي چگونه در مركز شهر رشت منعكس شد؟ اين پژوهش از روش توصيفي- تحليلي بهره گرفته است و شيوه گردآوري اطلاعات در آن، كتابخانه اي و ميداني مي باشد. مراحل كار در ابتدا شناسايي اصول و انديشه هاي شهرسازي در گفتمان سنت شهرسازي در دوره صفوي و سپس مرور تاريخي مراكز تاريخي شهرهاي مهم دوره صفوي از جمله تبريز، قزوين، فرح آباد و لاهيجان و تطابق آن اصول با مركز شهر رشت مي باشد. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه تحولات شهرسازي در رشت همچون ديگر شهرهاي مهم دوره صفوي در چارچوب نظام سامان يافته اي و با تكيه بر اصولي در جهت مجموعه سازي در مركز شهر، توجه به محيط زيست و ايجاد فضاي سبز، حفظ و گسترش كاربري هاي مرتبط به توليد كالا، توجه به رون و جهت شهري، توسعه و گسترش شهر قديمي با حفظ بافت گذشته، توسعه و ساخت شهر بر اساس طرح جامع، ساخت و توسعه مسيرها و شبكه هاي ارتباط شهري و ايجاد ميداني وسيع در مركز شهر شكل گرفته است. اين اصول در مركز تاريخي شهر رشت با احداث دارالحكومه، نقاره خانه، كاروانسراها، سبزه ميدان و گسترش بازار در مجاورت بقعه ابوجعفر، كه گذرهاي اصلي درون شهري و شاهراه تجاري برون شهري به آن مي رسيد، نمود پيدا كرد.