بررسي حضور فلزات سنگين در مواد غذايي در ايران

*

بيان مسأله: امروزه امنيت غذايي يكي از مسائل مهم دنيا مي باشد وآلودگي مواد غذايي به فلزات سنگين بر اثر وجود اين آلاينده ها در آب، خاك و هوا يك خطر جدي براي كيفيت و امنيت مواد غذايي به شمار مي رود و به يك معضل جهاني تبديل شده است. فلزات سنگين قابل تجزيه زيستي نيستند لذا مي توانند وارد زنجيره غذايي شده و با مصرف مواد غذايي آلوده وارد بدن انسان شوند و در ايجاد بيماري هاي كليوي، عصبي، استخواني و همچنين سرطان مشاركت كنند. از اينرو طي دهه هاي اخير ضرورت دستيابي به امنيت غذايي، موجب افزايش تحقيق و سنجش در خصوص ميزان فلزات سنگين در مواد غذايي شده است. هدف پژوهش: هدف اين پژوهش ارايه گزارشي مروري از مطالعات مربوط به آلودگي مواد غذايي به فلزات سنگين بوده است تا بتوان توجه عموم و به ويژه متوليان امر را به ضرورت رسيدگي به اين موضوع جلب نمود. روش و چگونگي انجام پژوهش: در اين مطالعه وضعيت آلودگي مواد غذايي با منشا دام، طيور، آبزيان و سبزيجات با استفاده از مقالات و منابع موجود و منتشر شده در كشور مورد بررسي قرار گرفته است. يافته‌ها و نتيجه‌گيري : هرچند مطالعاتي كه تاكنون پيرامون مواد غذايي با منشا دامي انجام شده است، محدود مي باشد اما طبق نتايج به دست آمده آلودگي نمونه هاي شير مورد بررسي، به سرب كم ولي به كادميوم زياد است. نتايج بررسي‌هاي انجام شده نشان مي دهد كه در مورد تخم مرغ و كنسرو ماهي تن آلودگي به فلزات سنگين كم تر از حد مجاز بوده در حالي كه تجمع فلزات كادميوم، سرب و كروم در امعاء و احشاء مرغ بيش از حد مجاز مي باشد. در مورد آبزيان صيد شده در سواحل درياي خزر، آلودگي به سرب و كادميوم در برخي نقاط بيش از حد مجاز استاندارد است. اين موضوع در مورد ماهي‌ها و آبزيان درياهاي جنوب در مورد سرب، كادميوم و نيكل ديده مي شود. نتايج بررسي‌ها در مورد پياز، چغندر، كلم و كاهو در اصفهان، آلودگي به سرب و كادميوم را بيش از حد مجاز استاندارد نشان داده است و بيش ترين مقدار آلودگي در مورد شاهي در شاهرود گزارش شده است. به طوركلي نتايج مطالعاتي كه تاكنون در كشور گزارش شده است نمايانگر آلودگي بيش تر در مواد غذايي گياهي و آبزي و آلودگي نه چندان زياد مواد غذايي با منشا دامي است. بديهي است اين يافته‌ها را نمي توان به-راحتي تعميم داد اما به عنوان زنگ خطر، احتمال آلودگي قابل توجه در نمونه‌هاي مشابه را مطرح مي سازد. لذا اهتمام بيش از پيش دست اندركاران حوزه هاي محيط زيست ، صنايع غذايي و ساير سازمان هاي مرتبظ و همراهي مديريت‌هاي مربوطه و آحاد جامعه را مي طلبد.