گياه سير (Allium sativum) از ديدگاه منابع ديني و خواص آن

*

بيان مسأله: اسلام ديني جامع، كامل و همه جانبه مي‌باشد كه به تمام مسائل انسان ازجمله رفتار و كردار و سلامت روحي و جسمي او عنايت وافر دارد. در قرآن كريم، احاديث پيامبر اسلام و ائمه معصومين نكات فراواني را در مورد سلامت انسان و درمان بيماريها آمده است. در اين پژوهش سعي شده است خواص سير از كتب ديني و منابع علمي استخراج و پي به اهميت اين گياه برده شود. هدف پژوهش: به علت بيان گياه سير در قرآن و منابع ديني، جمع‌بندي از خواص آن و تطابق منابع علمي و ديني با يكديگر صورت گرفت. روش و چگونگي انجام پژوهش: مطالعات كتابخانه اى شامل مطالعه قرآن، منابع ديني، منابع تخصصي گياه شناسي و گياهان دارويي. يافته‌ها و نتيجه‌گيري: گياه سير با نام علمي L. Allium sativum متعلق به خانواده Amaryllidaceae است، جنس Allium با بيش از 900 گونه در دنيا از بزرگ‌ترين جنس هاي گياهان تك لپه اي مي‌باشد. Allium sativum يكي از گونه هاي اين جنس است كه در اكثر نقاط دنيا و همچنين در ايران به‌ويژه شمال كشور كشت مي شود. اين گياه چند ساله، پياز دار، با ساقه هاي لوله ايي و محكم و سطح نرم و برگهاي تخت مي باشد. زمان جمع‌آوري اين گياه اواخر بهار تا اواسط تابستان مي‌باشد. گياه سير يك بار در قرآن در سوره مباركه بقره و در آيه 61 (وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَى لَنْ نَصْبِرَ عَلَى طَعَامٍ وَاحِدٍ فَادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُخْرِجْ لَنَا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ مِنْ بَقْلِهَا وَقِثَّائِهَا وَفُومِهَا وَعَدَسِهَا وَبَصَلِهَا) آورده شده است و همچنين در احاديث در مكارم الاخلاق» حضرت علي (ع) به نقل از پيامبر (ص) فرمودند: سير بخوريد و با آن مداوا كنيد كه داروي 70 بيماري است. در زبان عربي سير را ثوم مي نامند اما نام قرآني آن“فوم “مي باشد. سير داراي مواد موثره و تركيبات عالي گوناگون از جمله: Alliin، Allicin و Ajoene و هم‌چنين تركيبات سولفيدي (SH) است كه باعث ممانعت از سنتز ليپيدها (كاهش چربي خون) مي شود. كاربرد سير در مواردي مثل كاهش فشار خون، كاهش چربي خون، مفيد براي بيماري هاي قلبي- عروقي، اثرات ضد عفوني كننده، ميكروب كش و ويروس كش، هضم كننده غذا، اشتها آور، صفرا آور، خلط آور، مدر، افزايش‌دهنده تعداد گلبول هاي سفيد خون مي باشد. سير سرشار از اسيد فوليك و انواع ويتامين‌هاي گروه B و ويتامين C مي-باشد. سير علاوه بر مصارف دارويي به عنوان خوراكي و طعم‌دهنده در انواع غذاها نيز كاربرد دارد، همچنين از پودر سير به عنوان چاشني در غذاهاي مختلف استفاده مي‌شود.