تطبيق شاخص هاي پدافند غيرعامل با الزامات منشور حفاظت از نواحيِ شهريِ تاريخيِ واشنگتن (نمونۀ موردي: محلۀ تاريخي فهادان يزد)

-

پدافند غيرعامل با تأكيد بر مديريت پيش از بحران، مجموعه اقداماتي را نه تنها در مقابل حملات احتمالي بلكه در مقابل سوانح طبيعي، جهت كاهش آسيب­پذيري دنبال مي­كند. از عوامل آسيب­پذيري بافت­هاي تاريخي مي­توان به كيفيت ابنيه، عرض كم معابرِ دسترسي و كمبود فضاي باز مورد نياز جهت اسكان و كمك­رساني در زمان وقوع حوادث اشاره كرد. محدوده بافت تاريخي يزد از محلات مختلفي شكل گرفته و محله فهادان اصلي­ترين محله قديمي يزد با مساحت 114.3 هكتار با 12 زيرمحله در حدفاصل خيابان­هاي امام خميني(ره)، قيام، سيدگل سرخ و فهادان واقع شده است. پژوهش پيش روي سعي دارد تا با تكيه بر اصول پدافند غيرعامل به تحليل موارد اشاره شده در منشور حفاظت شهرها و مناطق شهري تاريخي(منشور واشنگتن) در اين محله بپردازد. منشور واشنگتن كه در سال 1987 به تصويب رسيده است به تعريف اصول، اهداف، و روش‌هاي ضروري براي حفاظت از شهر‌ها و مناطق شهري تاريخي مي­پردازد. اطلاعات مورد نياز جهت بررسي با مطالعات كتابخانه­اي و پيمايش ميداني جمع­آوري شده­اند. روش پژوهش تركيبي شامل راهبرد كيفي و مورد پژوهي است. در گام نخست مؤلفه­ها و شاخص­هاي پدافند غير عامل در بافت تاريخي موجود محله فهادان مورد سنجش و ارزيابي قرار گرفته است و پس از آن معيارهاي مورد نظر منشور واشنگتن در خصوص حفاظت از بافت تاريخي شهري نيز دسته­بندي و با نتايج بخش پيشين مورد مقايسه قرار گرفته­اند. در اين راستا راهبردهايي (تدافعي، تهاجمي، محافظه‌كارانه و رقابتي) جهت كاهش آسيب‌پذيري محله مطرح شده است. كه اغلب راهبردها بعد كاربري، بعد از آن بعد كالبدي، ادراكي و دسترسي را پوشش مي‌دهند. در انتها به اين نتيجه مي‌توان رسيد كه براي حفاظت از محله فهادان بكارگيري اصول اشاره شده در منشور واشنگتن الزامي است ليكن اين اصول در اغلب موارد با الزامات پدافند غيرعامل مغايرت ندارد صرفاً بايد آنها را توأمان و موازي هم پيش برد تا علاوه بر حفاظت، بافت تاريخي در برابر بلاياي غيرمترقبه نيز ايمن باشد. در بند مقاوم‌سازي نبايد هويّت بافت و الگوهاي موجود آن دستخوش تغيير شود و صرفاً مي‌توان از كاربري‌هاي مخروبه براي ايجاد فضاهاي باز در بافت استفاده كرد و امكان تخريب در بافت وجود ندارد.

-