بررسي تجربه دبيران علوم دوره دبيرستان از چگونگي انعكاس ماهيت علم در كتابهاي درسي: يك پژوهش كيفي و پديدارشناسي

پژوهش حاضر با هدف بررسی تجربه دبیران علوم دوره دبیرستان از چگونگی انعكاس ماهیت علم در كتابهاي درسی صورت گرفته است. روش پژوهش از نوع كیفی و پدیدارشناسی است و براي جمعآوري اطلاعات از مصاحبههاي نیمه سازمان یافته با دبیران استفاده شد. جامعه آماري این تحقیق شامل كلیه دبیران علوم (فیزیك، شیمی، زیست- شناسی و زمینشناسی)دوره متوسطه شهر تبریز میباشد. روش نمونهگیري از نوع هدفمند است. براي دستیابی به اعتبار و قابلیت اطمینان از بررسی سؤالات مصاحبه توسط اساتید صاحبنظر، روش مطالعۀ مكرر، مقایسه مستمر دادهها، خلاصهسازي و دستهبندي اطلاعات بدون اینكه دادهها آسیبی ببینند استفاده شد. دادههاي به دست آمده از این مصاحبهها با استفاده از روش پیشنهادي اسمیت ( 1995 ) مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد كه از نظر دبیران برخی از جنبههاي ماهیت علم از قبیل جنبه(الف) تجربی؛ (ب) موقتی؛ و(ج) نقش مشاهده و استنتاج در كتابهاي درسی علوم خوب منعكس شده است اما در رابطه با ماهیت موقتی علم، دبیران فیزیك به عدم انعكاس این جنبه در كتابهاي فیزیك اشاره كردند. به ماهیت (الف) ذهنی؛ (ب) تخیلی و خلاقانه دانش علمی؛ و(ج) ویژگی دانشمندان در كتابهاي درسی به صورت خیلی جزئی اشاره شده است و در خصوص تأثیر مسائل فرهنگی و اجتماعی بر چگونگی انجام كار علمی، اكثر دبیران بیان كردند كه به این مؤلفه در كتابهاي درسی هیچ اشارهاي نشده است