حكمت عسل درماني در تمدن اسلامي

*

در اغلب تمدن هاي گذشته عسل هم بعنوان غذا و هم به عنوان دارو شناخته شده است. عسل داراي انواع پروتئين، اسيدهاي آمينه، اسيدهاي آلي، مقداري آنزيم و رايحه هاي معطر گياهان است؛ هم چنين داراي املاح معدني فراواني مانند: كلسيم، پتاسيم، سديم، منگز، آهن، كلر، فسفر، گوگرد و يد مي باشد.در قا نون، ابن سينا از ماءالعسل به عنوان بهترين پاك كننده سموم ريه در درمان بيماري ذات الريه نام برده است؛ هم چنين طبق توصيه جرجاني در ذخيره خوارزمشاهي، زوفاي خشك و خردل كوبيده شده در ماءالعسل گرم شده براي درمان بيماري ذات الجنب بسيار مفيد است هم چنين زكرياي رازي در درمان ذات الجنب استفاده از ماءالعسل را توصيه مي كند. در كتاب هاي مختلفي نظير قانونچه في الطب، خلاصه الحكمه اثر عقيلي، قرابادين شفايي، طب اكبري و طب يوسفي به مصرف عسل در درمان بيماري و مقدار مصرفي و تركيب آن با مواد ديگر طبق بيماري ها اشاره شده است. در كتاب هاي مذهبي نظير انجيل و قرآن هم به فوايد درماني عسل اشاره شده است. در قرآن كريم در سوره مباركه نحل آيه69 از عسل گفته شده كه در شكم زنبور ساخته مي شود كه به عنوان شهد رنگارنگي از آن ياد كرده است كه «فيه شفاء للناس: در آن شفاء مردمانست» ؛ استفاده از تعبير شفا براي عسل در قرآن مي تواند نشانه اهميت آن در پيشگيري و درمان بيماري هاي جسمي باشد. پيامبر اسلام در مورد عسل و زنبور عسل مي فرمايد:«بر شما باد دو درمان عسل و قرآن.» امام علي (ع) مي فرمايد:«سه چيز حافظه را زياد مي كند و بلغم را از بين مي برد: قرائت قرآن، خوردن عسل و جويدن كندر.». مجلسي در بحارالانوار به نقل از امام رضا(ع):«در عسل، درمان هر دردي است، ذهن را صفا مي بخشد و اگر با كندر خورده شود، حافظه را نكو سازد. حكماي طب سنتي به فوايد درماني عسل توجه ويژه اي داشتند. مطالعات درحوزه عسل شناسي نشان مي دهد: عسل حاوي هشتاد ماده مفيد براي انسان مي باشد كه از جمله آن در درمان بيماري هاي سرد معده، قولنج، بيماري هاي كليه و ريه مانند: ذات الريه، خرخر، تنگي نفس، خشونت ريه و گرفتگي صدا، آلرژي، تسكين سرفه كودكان، بهبود خواب افراد، درمان بيماري هاي مفصلي نظير رومانيسم، سرطان برونش در شش ها، درمان بيماري هاي قارچي و عفوني و التيام زخم هايي مانند زخم بخيه و عمل جراحي و سوختگي مي باشد. مصرف عسل ارتباط مستقيمي با ميزان آنتي اكسيدان خون دارد و بايد در هر رژيم غذايي استفاده از عسل توصيه شود. درباره زندگي شگفت انگيز زنبورعسل كه بدون هيچ استادي، ماهرانه همانند يك مهندس با نظم و تمدني عالي به زندگي اجتماعي پرداخته است؛ نشانه هايي است براي گروهي كه تفكر مي كنند(نحل/69). تهيه خانه هاي شش ضلعي زنبور نشانه اي از حكمت خداوند است كه در آيات قرآن به آن اشاره شده است. مسئله اين مقاله عبارت است از: عسل يكي از آيات و داروهاي شفابخش در تمدن اسلامي بوده است.