بررسي ادراكات معلمان از وظيفه تربيتي و آموزشي خود در تعامل با دانش آموزان با نظر به گسترش فضاي مجازي

فناوري هاي ارتباطي و اطلاعاتي نوين با شتابي بي سابقه در كار تغيير شكل سبك زندگي، روابط انساني، آموزش و يادگيري است. امروزه هم مدرسه بسياري از فعاليت هاي آموزشي را با واسطۀ فناوري هاي ارتباطي انجام و يا به خانواده ها ارجاع مي دهد و هم خود خانواده ها درگير استفاده روزافزون از فناوري ها هستند. به همين رو استفاده از فناوري هاي ارتباطي و حضور در فضاي مجازي پديدار چشمگير زندگي عصر حاضر شده است. در اين ميان بسياري از شهروندان، والدين و حتي معلمان براي بهره گيري بهينه از فناوري هاي ارتباطي، آموزش لازم را دريافت نكرده و براي مواجهۀ مؤثر با اين پديده، راهبرد مطلوبي در اختيار ندارد. شواهد نشان مي دهد برخي از خانواده ها، براي سرگرم شدن فرزند خود، امكان استفادۀ طولاني مدت او را از بازي هاي رايانه اي و آنلاين فراهم مي آورند. اين مساله در كنار جاذبۀ بالاي فضاي مجازي براي دانش آموزان و كودكان و نوجوانان سنين مدرسه مي تواند به مثابۀ عامل تهديدي براي تربيت كودك و كل فرايند ياددهي- يادگيري در نظر گرفته شود. در اين چهارچوب، پژوهش حاضر با هدف كشف و توصيف ادراكات معلمان از وظيفۀ تربيتي و آموزشيِ خود در تعامل با دانش آموزان با نظر به گسترش فضاي مجازي درصدد است آگاهي و عامليت آنها را مورد كاوش و بررسي قرار دهد. در اين راستا يك نمونۀ هدفمند 25 نفري از ميان معلمان فعال در فضاي مجاي، در مدارس شهر هويزه براي مشاركت در تحقيق و اجراي مصاحبۀ نيمه ساختمند عميق انتخاب شدند. در اين مطالعۀ كيفي، از چارچوب روش شناختي پديدارشناسي هرمنوتيك مُلهم از رويكرد فلسفي پُل ريكور براي تحليل متونِ حاصل از مصاحبه‌ها استفاده شد. روش تحليل سه مرحله‌اي ريكور شامل خواندن ساده و صورت بندي فهم اوليه از متن، تحليل ساختاري يا تحليل مضمون و تدوين فهم جامع از متن مصاحبه‌هاست. با مطالعۀ مكرر و تفسير متن مكتوب مصاحبه‌ها، سه مضمون اصلي كه هر يك داراي مضامين فرعي بودند آشكار شد. مضمون نخست، افزايش و توسعۀ آگاهي خود از فضاي مجازي و آشنايي با شيوه هاي كاربست انواع برنامه هاي موجود است؛ مضمون دوم، بهره گيري از فضاي مجازي به عنوان فرصتي براي آموزش و بسط يادگيري هاي كلاسي است، و در مضمون سوم معلمان وظيفۀ خود مي دانند كه به طور مداوم آسيب ها و تهديدهاي خطرات استفادۀ سوء از فضاي مجازي را به دانش آموزان يادآوري نمايند.