بررسي مجموعه آثار محوطه باستاني قلعه جوق فامنين همدان در دوران تاريخي و اسلامي

مجموعه آثار محوطه تاريخي قلعه جوق فامنين استان همدان از جمله آثار منحصر به فردي است كه در منطقه اي بكر و در دره اي وسيع واقع شده است. در سال هاي اخير در زمينه آثار فرهنگي محوطه مطالعاتي از سوي سازمان ميراث فرهنگي اين استان به صورت بررسي و شناسايي باستان شناسي مجموعه و نيز تعيين عرصه و حريم منطقه انجام گرفته است كه با اين حال، تاكنون به طور دقيق به تحليل علمي وضعيت تاريخي مجموعه پرداخته نشده است. آثار و مواد فرهنگي موجود در جاي جاي اين محوطه، طيفي از دوره اشكاني تا قرون ميانه اسلامي را در بر مي گيرد. وجود حجم وسيعي از آثار در سطح گسترده اي از منطقه و همچنين تنوع آثار و غناي داده هاي باستان شناختي مجموعه از جمله استودان هاي دستكند صخره اي با پيچيدگي هاي معماري منحصر بفرد (حفره هاي سنگي در ديوار صخره و در كف صخره)، مجموعه بناهاي محوطه استقراري، گورستان تاريخي، برج سنگي (برج خاموشان)، بيانگر محوطه استقراري مذهبي نسبتاً وسيع، بالغ بر 90 هكتار است. توصيف و معرفي باستان شناختي مجموعه آثار محوطه، تعيين كاربري، تحليل ويژگي هاي ساختاري و مقايسه تطبيقي با نمونه هاي مشابه و موجود و در نهايت تاريخ گذاري نسبي مجموعه، مهمترين مسئله اي است كه در جريان اين پژوهش بايد به آن پاسخ داده شود. بررسي وضعيت باستان شناختي و تعيين كاربري هاي احتمالي مجموعه آثار محوطه و همچنين عدم مطالعه موسع و يكپارچه اين موضوع از سوي محققان، مهمترين ضرورت براي انجام اين مقاله از سوي نگارندگان است. پژوهش حاضر با به تبيين وضعيت مجموعه آثار محوطه پرداخته است. شيوه انجام پژوهش در اين مقاله با دو ،« توصيفي تطبيقي تحليلي » رويكرد صورت معمول در تحقيقات باستان شناسي، يعني مطالعات كتابخانه اي و بررسي هاي ميداني صورت پذيرفته است.