تنوع سيستم هاي گاهشماري در اسناد اداري شاهنشاهي هخامنشي

در حال حاضر به واسطۀ كاوشهاي باستانشناسي اسناد ارزشمندي از بايگانيهاي نواحي مختلف شاهنشاهي هخامنشي در اختيار محققان قرار گرفته است. اين اسناد متعلق به بايگاني مركز شاهنشاهي در تخت جمشيد، چندين بايگاني از بين النهرين، الفانتين مصر و جزاير يهودي نشين، بايگاني بلخ، ديرالعلا اردن و چندين بايگاني كوچك و خصوصي از آسياي صغير و مناطق ديگر هستند. اين مجموعه را ميتوان از جنبه هاي مختلف مورد مطالعه قرار داد. يكي از موضوعات قابل تأمل در كنار تنوع زباني، موضوعي و شيوه ثبت و ضبط مدارك در اين بايگاني ها مسألۀ گاهشماري در آنهاست. پرسشي اساسي كه در اين باره مطرح مي شود اين است كه آيا در اين بايگانيها از روشهاي گاهشماري يكساني پيروي شده است؟ مقالۀ پيش رو با معرفي سيستمهاي گاهشماري هريك از اين بايگانيها نشان ميدهد كه هريك از آنها وارث سنتهاي محلي خود بودهاند. بنابراين در ساختار اداري شاهنشاهي هخامنشي از فرمول گاهشماري مشخصي پيروي نشده است. اين چندگانگي را ميتوان به خوبي در بايگاني باروي تخت جمشيد ديد كه در آنها سه سيستم گاهشماري فارسي باستان، عيلامي و بابلي به كار رفته است. اين مسئله نشان دهندة سلطۀ سياسي و كنترل هخامنشيان بر قلمرو گستردة چند فرهنگي آنها است.