نگاهي بر عصر آهن 1 با مطالعه و بررسي قبور گورستان خانقاه گيلوان ( مطالعه موردي قبور 34 و 35 ترانسۀc )

كاوشهاي صورت گرفته در گورستان خانقاه گيلوان نشاندهندة تداوم سنتهاي سفالي عصر مفرغ قديم و مياني و عصر آهن 1 بدون هيچگونه گسيختگي است. در كاوشهاي فصل سوم اين گورستان نمونه گورهايي بدست آمد كه مي توان آنها را بعنوان كورگانهاي كوچك نامگذاري نمود. از درون اين قبور كه بصورت چاله اي با سنگچين مدور مي باشند اسكلت يك نوزاد و يك فرد بالغ در كنار تعدادي ظرف سفالي و مهرههاي تزييني و سنجاق سر و خنجر مسي بدست آمد. مهره ها از مواد مختلفي ساخته شده اند از جمله فريت، مفرغ، نقره، عقيق، شبق، مرمر و غيره. بعضي از اين مهره ها در كنار هم مثل يك پيشاني بند در اطراف سر جسد قرار گرفته اند و بعضي ديگر مثل يك علامت سؤال بر روي سينۀ اسكلت قرار داده شدهاند. از گور شمارة 34 تعداد 320 قطعه سفالي بصورت شكسته شده و 11 ظرف سفالي تقريباً سالم بدست آمد. از گور شمارة 35 تعداد 10 ظرف سفالي و 64 قطعه سفال شكسته بدست آمد. نكتۀ جالب توجه اين است كه قطعات سفالي بصورت شكسته شده در درون خاك ريخته شده بر روي گور قرار داشتند كه اين مسئله مي تواند نشاني از مراسمي خاص در هنگام تدفين بوده باشد كه طي آن نذوراتي بين تشييع كنندگان توزيع مي گرديده و در پايان ظروف حاوي نذورات را بصورت سالم يا شكسته در درون خاك ريخته شده بر روي گور قرار مي داده اند. با مقايسۀ داده هاي سفالي قبور شمارة 34 و 35 گورستان خانقاه با نمونه هاي بدست آمده از محوطۀ قلعه-خسرو واقع در مشگين شهر مي توان يك گاهنگاري نسبي براي آنها متصور شد و قبور مذكور را به عصر آهن 1 نسبت داد. همچنين با توجه به عدم تشابه سفالهاي بدست آمده از قبور عصر آهن گورستان خانقاه با نمونه هاي سفالي عصر آهن 1 در اطراف درياچۀ اروميه، مي توان فرهنگ عصر آهن 1 گورستان خانقاه را فرهنگي محلي به حساب آورد كه واريته هايي از فرهنگ عصر آهن شمالغرب را به همراه دارد.