آجرهاي تراش و قالبي:تركيبي از اصول زيبايي شناسي و نگرش بوم آورد مطالعه موردي :شهر قم

به رغم آنكه آجر به دليل برخورداري از خواص آمودي ، ساختاري و نيز بازتاب اصل بوم آوردي از بدو پيدايش تا كنون براي ساختار و تزيين بناهاي مركز فلات ايران به كار رفته است اما در اواخر عهد قاجار و اوايل عصر پهلوي در سردر بناهاي قم اين عنصر نمود تزييني به خود گرفته است.چرا كه بيشتر سردرهاي دوره هاي پيش گفته داراي نقوش گوناگون – بيشتر عناصر ايراني و بعضا غربي- هستند. از جمله مهمترين شيوه هاي تزييني اين سردرها، استفاده از آجرهاي تراش و قالبي است كه كاركردي صرفا تزييني دارند. البته متاسفانه بيشتر اين نوع تزيينات به دليل روند نوسازي و بهسازي؟ در معرض آسيب قرار دارند. اهميت اين پژوهش و بررسي در آن است كه اين تزيينات را رو به ويراني را مستندنگاري نموده است. در اين مقاله نگارندگان با كاربستي تركيبي كه مبتني بر پيمايش محيطي ، تهيه اسناد ديداري است ،گونه هاي متنوع آجرهاي تراش و قالبي را بازشناسي و طبقه بندي نموده اند كه شامل سه نوع طرح كلي و دو شيوه اجرا مي باشد. نكته حائز اهميت اين است كه عناصر تزييني آجرهاي قالبي با ويژگي هاي جمعيت شناختي هر محله متفاوت است.