مروري بر عملكرد كليه ها در حيوانات اهلي

واحد فيزيولوژيكي كليه يك نفرون است كه توسط آن اعمال تراوش گلومرولي و باز جذب ، جهت تشكيل ادرار صورت ‏مي‌گيرد. در تراوش گلومرولي قسمتي از پلاسما كه از گلومرول مي‌گذرد. از غشاي كپسول بومن تصفيه مي‌شود. معمولا ‏در گذر از لايه گلومرولي سلول خوني و مواد درشت مولكول پروتئين وجود ندارند. ضمنا در اين مرحله هيچ گونه انتخابي ‏در ورود مواد به درون كپسول بومن صورت نمي‌گيرد. بلكه عمل تراوش تابع فشار هيدروستاتيك و درشتي يا ريزي ‏مولكولها مي‌باشد. در مرحله باز جذب كه در محل شبكه دوم مويرگي صورت مي‌گيرد، مواد مورد نياز بدن نظير آب ، ‏گلوكز و اسيدهاي آمينه مجددا به خون برگشت داده مي‌شوند. اين عمل را باز جذب مي‌نامند. عوامل موثر در بازجذب ‏عبارتند از: انتقال ، انتشار فعال و ترشح. انتشار براي موادي صورت مي‌گيرد كه غلظت آنها در لوله‌هاي نفروني بيشتر از ‏خون است. قسمت اعظم آب و بعضي املاح از طريق انتشار دوباره جذب مي‌گردند. انتقال فعال، در مورد موادي صورت ‏مي‌گيرد كه براي بدن ارزش حياتي فوق العاده دارند. مانند گلوكز ، اسيدهاي آمينه و سديم. اصولا سير مواد در جهت ‏مخالف انتشار كه همراه با مصرف انرژي مي‌باشد، انتقال فعال نام دارد. سلولهاي جدار نفرون براي انتقال فعال داراي يك ‏حد ماكزيمم فعاليت هستند كه آن را اصطلاحا آستانه يا حد توانايي لوله‌اي نفرون مي‌نامند. تا زماني كه غلظت مواد درون ‏نفرون (در مايع صاف شده) كمتر از حد آستانه باشد، همه اين مواد به خون برگشت داده مي‌شوند. در غير اين صورت اين ‏مواد درون نفرون باقي مانده و به خون برگشت داده نمي‌شوند. بنابراين در ادرار ظاهر مي‌گردند. در مورد سديم نيز آستانه ‏فعاليت بالا نيست و كليه از اين امر براي تنظيم نمك خون استفاده مي‌كند. از مهمترين موادي كه بايد باز جذب شود، ‏آب است. در بحث ترشح بايد گفت كه علاوه بر جذب مجدد فعال ، لوله‌هاي نفروني قادر به ترشح فعال نيز مي‌باشند و ‏ترشح آنها همان موادي است كه بطور فعال جذب مي‌گردند. در طي اين عمل بعضي از مواد توسط سلولهاي جدار لوله‌هاي ‏نفرون ترشح مي‌گردد. كراتي نين ، پتاسيم و هيدروژن از اين مواد هستند. در اين مقاله سعي شده است كه فيزيولوژي ‏طبيعي تصفيه گلومرولي در حيوانات اهلي به صورت جامع مورد بررسي قرار گيرد. ‏