كليدواژه :
شعر حافظ , معماري منظر , آب , گياه , نور
چكيده فارسي :
كاربرد و نقش عناصر معماري در شعر حافظ جالب‌توجه بوده و بررسي داده‌هاي حاصل از تحقيق نشان مي‌دهد كه تقريباً از ميان هر ۵ يا شش غزل، دريكي، كلمات دال بر عناصر معماري وجود دارد. به‌طوري‌كه گستره حضور مفاهيم معمارانه در شعر حافظ وسيع‌تر از زمينه‌اي است كه در اين مجال به آن پرداخته شود. از ديرباز پيوندي ناگسستني ميان معماري و ادبيات در ايران برقرار بوده است. به‌عنوان‌مثال، هم در عناصر تزييني معماري مي‌توان شاهد كتيبه‌هاي اشعار اديبان بود و هم در اشعار اديبان مي‌شود اشاراتي به معماري و عناصر وابسته به آن را جستجو كرد. پيوستگي ميان شعر، نقاشي، موسيقي و معماري به حدّي است كه با تكيه‌بر تمامي آن‌ها مي‌توان، در فراگيري رازها و رمزهاي حاكم برجهان هستي توفيق بيشتري يافت. با مروري در ديوان اشعار حافظ درمي‌يابيم كه اين شاعر بالغ‌بر هشتاد بار از لفظ عناصر اصلي وابسته به معماري همچون ايوان، حوض، رواق، شبستان، طاق، قصر، كاخ، كنگره، گنبد و محراب استفاده كرده است. فارغ از به‌كارگيري كتيبه‌ها و كاشي‌هاي نفيس مزيّن به اشعار بزرگان ادب پارسي در معماري، ازآنجايي‌كه مفهوم اشعار دربردارنده تفكرات و عقايد جامعه‌اي بوده كه شاعر در آن مي‌زيسته، مي‌توان كاربردهاي مادّي و معنوي عناصر معماري را در كلام اين شاعران جستجو كرد. در اين مقاله از ميان تمامي عناصر معماري منظر به بررسي سه عنصر آب، گياه و نور پرداخته‌شده است. اگرچه در اين مقاله با رويكرد كمي به بررسي اين عناصر پرداخته‌شده اما اين به مفهوم، اتخاذ رويكردي مقداري نبوده بلكه به كمك آن حضور عناصر معماري را در اشعار حافظ نشان مي‌دهيم كه به كشف هويتي معمارانه در اشعار حافظ مي‌رسيم.
چكيده لاتين :
The application and role of architectural elements in Hafez,s poetry is interesting, and the research data shows that almost every five or six ghazals in one language have words indicative of architectural elements. So that the scope of the presence of architectural concepts in Hafez,s poetry is wider than the context in which this issue is addressed. Has long been an unbreakable link between architecture and literature in Iran. For example, in the decorative elements of architecture, one can see the inscriptions of the poetry of the poets, as well as in the poetry of the poets, they search for references to the architecture and its related elements. The connection between poetry, painting, music, and architecture is such that with all of them you can be more successful in learning the secrets and secrets of the ruling world. With a review of the poetry of Hafez,s poetry, we find that this poet has used eighty times the name of the main elements related to architecture such as Avon, Hawz, Rooz, Shabestan, Taq, Palace, Palace, Congress, Gonbad and Mihrab. Apart from the use of exquisite inscriptions and tiles to the poems of the Persian elite of architecture in architecture, since the concept of poetry contains the thoughts and beliefs of the society in which the poet lives, the material and spiritual uses of the elements of architecture can be sought in the words of these poets. In this article, from the perspective of all elements of landscape architecture, three elements of water, plant, and light have been investigated. Although this article discusses these elements in a quantitative approach, but this does not mean that a certain approach is adopted, but it also demonstrates the presence of architectural elements in the poems of Hafez, which reveals the architectural identity of Hafez,s poetry.
