بررسي نقشِ حفاظت و احياء بافت تاريخي در راستاي تجديد حيات شهري (نمونه موردي عودلاجان)

Investigating the role of conservation and revitalization of historical context in the direction of urban regeneration (Case Study Oudlajan)

رشد سريع جمعيت و عدم تطابق محلات قديمي با نيازهاي روز، عدم تمايل به زندگي و توجه مردم به حفظ آنها را به همراه داشته است. توسعه شهري، استفاده از تمامي ظرفيت‌هاي بالقوه و بالفعل موجود شهر براي رسيدن به شهري يكپارچه و پاسخ گو را پيشنهاد مي كند، و مي تواند بخش اعظم جذب جمعيت و سرمايه گذاري در بافت قديمي تهران را از طريق بازآفريني عملكردي و حفاظت از ميراثِ موجود تامين كند كه موجب پويش و رفع آشفتگي اجتماعي-فرهنگي و كالبدي-بصري و جذب گردشگر و سرمايه و درنتيجه ارتقاي سطح كيفي زندگي شهري و شرايط اقتصادي شهر گردد . بافت تاريخي شهرها آثار ارزشمندي هستند كه فرهنگ، تاريخ، دانش معماري و شهرسازي گذشته جامعه شهري را نشان مي دهند و در بيان روشن تر، هويت و شخصيت اجتماعي فرهنگي شهر را به نمايش مي گذارند. حصار ناصري يا همان هسته تاريخي تهران به علت وجود پتانسيل هاي فرهنگي-اجتماعي-سياسي-تاريخي، مي تواند نقشِ مهمي در هويت بخشي به تهران معاصر داشته باشد. اما فرسودگي، ضعف مرمت و انسجام مديريت، اين منطقه را دچار چالش هاي زيادي كرده است و علي رغم ظرفيت هاي بالاي اين بافت، مديريت شهري در اجراي طرح ها و پروژه هاي شهري مربوط به حفظ آثار و احياء اين بافت ها دست به گريبان معضلات پيچيده اجتماعي و فرهنگي براي ساكنين منطقه شده است. اين مقاله تلاش مي كند ضمن بهره گيري از روش تحليلي- توصيفي، با هدف بررسي اثر حفاظت از بافت قديمي-تاريخي و همچنين شرايط اجتماعي موجود به واكاوي محله عودلاجان بپردازد و با ارائه راهبردهايي، ارتقاء فرهنگ سكونت و رفاه اجتماعي در اين محله تاريخي و تاثير آن بر تجديد حيات شهري را پيگيري مي كند. در نتيجه مي توان گفت يكي از اركاني كه ضامن پايداري حيات شهري در بافت هاي تاريخي و محله هاي باارزش در شهر است، حفاظت و احيا بافت تاريخي و ارتقاء رفاه اجتماعي توسط توانمندسازي مردم و افزايش مشاركت آنها با نهادهاي تصميم ساز و تصميم گير خواهد بود. نتايج اين بررسي نشان مي دهد، ضعف تشريك مساعي گروه هاي مختلف و ذي ربط (مديريت يكپارچه) و فقدان برنامه هاي مرمتي مناسب و ساير موارد از مهم ترين دلايل بروز چالش هاي اساسي منطقه است.