اثر ريزجانداران مؤثر بر عملكرد و اجزاء عملكرد كنجد در سيستم‌هاي كودي مختلف

Influence of effective microorganisms on yield and yield components of sesame on different fertilization systems

به منظور بررسي واكنش عملكرد و اجزاء عملكرد كنجد به مصرف خاكي و محلول‌پاشي ريزجانداران مؤثر (EM) در سيستم‌هاي كودي مختلف، آزمايشي به صورت اسپليت پلات، در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در شهرستان سبزوار اجراء شد. فاكتورهاي مورد بررسي شامل كود بيولوژيكي EM به عنوان فاكتور اصلي در سه سطح عدم مصرف، مصرف خاكي و محلول‌پاشي و سيستم كودي به عنوان فاكتور فرعي در سه سطح شيميايي، دامي و ورمي كمپوست بودند. نتايج نشان داد كه اثر كود بيولوژيكي EM و سيستم كودي بر تعداد كپسول در بوته، تعداد دانه در كپسول، عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك معني‌دار بود. با اين وجود، وزن هزار دانه تحت تأثير سيستم كودي و مصرف EM قرار نگرفت. مصرف خاكي EM باعث افزايش قابل ملاحظه تعداد كپسول در بوته، تعداد دانه در كپسول، عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك كنجد در مقايسه با شرايط عدم مصرف و محلول‌پاشي EM گرديد. بيشترين تعداد دانه در كپسول و عملكرد بيولوژيك در سيستم كودي شيميايي بدست آمد، كه اختلاف معني‌داري با سيستم كودي ورمي‌كمپوست نداشت. سيستم كودي ورمي‌كمپوست باعث افزايش تعداد كپسول در بوته و عملكرد دانه در مقايسه با سيستم كودي شيميايي و دامي شد. مصرف خاكي EM در سيستم كودي ورمي‌كمپوست، بيشترين تعداد دانه در كپسول و عملكرد دانه را توليد نمود.

In order to study the response of yield and yield components of sesame to soil and foliar application of effective microorganisms (EM) in different fertilization systems, an experiment was carried out as split plot in a randomized complete block design with three replications at Sabzevar. Experimental factors included three methods of EM application as main plots (no EM application, soil and foliar application of EM) and three fertilization systems as subplots (chemical, manure and vermicompost fertilization systems). The results showed that EM application and type of fertilization system had no significant effect on thousand seed weight, but significantly affected capsule number per plant, seed number per capsule, seed yield and biological yield of sesame. Soil application of EM significantly increased capsule number per plant, seed number per capsule, seed yield and biological yield of sesame compared with control and foliar application of EM. The highest number of seeds per capsule and biological yield were obtained in chemical fertilizer system, which had no significant difference with vermicompost fertilizer system. Vermicompost fertilizer system increased number of capsules per plant and seed yield compared to chemical and manure fertilization systems. Soil application of EM in vermicompost fertilization system produced the highest seed number per capsule and seed yield.