اثر تراكم بوته و الگوي كشت بر عملكرد دانه و علوفه¬ تاج¬خـروس زراعـي (Amaranthus hypochondriacus L.)

Effect of plant density and planting pattern on grain and forage yield of amaranth (Amaranthus hypochondriacus L.)

به منظور ارزيابي صفات گياهي و عملكرد دانه و علوفه¬ي تاج¬خروس زراعي (Amaranthus hypochondriacus) در تيمارهاي تراكم بوته و الگوي كشت، آزمايشي بصورت فاكتوريل بر پايه بلوك¬هاي كامل تصادفي در سه تكرار در سال زراعي 1396 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه گيلان انجام شد. تيمارهاي آزمايش چهار تراكم 4، 8، 16 و 32 بوته در متر¬مربع (معادل40000، 80000، 160000 و 320000 بوته در هكتار) و دو الگوي كشت (مربع و مستطيل) بودند. صفات گياهي مورد بررسي شامل ارتفاع بوته، قطر ساقه، وزن خشك برگ، وزن خشك ساقه، زيست توده، شاخص برداشت، عملكرد دانه و عملكرد علوفه خشك بودند. نتايج نشان داد كه اثر تراكم بوته بر كليه صفات و عملكرد دانه و علوفه معني¬دار بود، اما اثر الگوي كشت بر تعدادي از صفات و عملكرد دانه و علوفه معني¬دار نبود. بيشترين عملكرد علوفه خشك (4095 كيلوگرم در هكتار) از تراكم 320000 بوته در هكتار و بيشترين عملكرد دانه (1280 كيلوگرم در هكتار) از تراكم 160000 بوته در هكتار حاصل شدند. براساس نتايج اين آزمايش، عملكرد دانه تاج خروس در تراكم¬هاي بالاتر كاهش يافت ولي واكنش عملكرد علوفه به افزايش تراكم بوته در محدوده تيمارهاي آزمايش حاضر مثبت بود.

In order to evaluate plant traits and grain yield and forage yield of Amaranthus hypochondriacus under different plant densities (m2) and planting patterns, a field experiment was conducted at the Research field of faculty of agriculture, University of Guilan, Iran in 2017. In this experiment, a factorial based on a randomized complete block design with three replications was used. Treatments consisted of four plant densities (4,8, 16 and 32 plant.m-2; 40000, 80000, 160000 and 320000 plant.ha-1) and two planting patterns (square and rectangular). Plant characteristics were plant height, stem diameter, leaf dry weight, stem dry weight, Biomass yield, harvest index, seed yield and forage yield. The results showed that the effect of plant density on morphological traits and seed and forage yield was significant, but the effect of planting pattern on morphological traits and seed and forage yield was not significant.The highest yield of forage (4095 kg ha-1) was obtained from a density of 320000 plant.ha-1 and the highest grain yield (1280 kg.ha-1) was obtained from a density of 160000 plant.ha-1. Based on the results of this experiment, grain yield decreased at higher densities, but the forage yield response was positive for plant density.