بررسي خصوصيات فيزيكوشيميايي يازده ژنوتيپ گندم نان (لاين‎¬هاي جديد داخلي و ارقام وارداتي) در منطقه گرگان

Investigation of physic-chemical characteristics of eleven genotypes of wheat (new local and imported genotypes) in Gorgan region

به‌منظور بررسي كيفيت و خصوصيات فيزيكوشيميايي يازده رقم گندم نان، آزمايشي در سال زراعي 95-1394 در منطقه گرگان در شرايط مطلوب انجام شد. ارقام شامل پنج ژنوتيپ گندم داخلي به ‌نام‌هاي گنبد، N-87-20، N-91-8، N-91-9 وN-91-17، پنج ژنوتيپ گندم وارداتي به نام‌هاي Tiger، Natasa، Radia، Nogal و Symonida و رقم مرواريد به‌عنوان شاهد (رايج منطقه) بودند. آزمايش در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار اجرا گرديد. پس از برداشت، جهت اندازه‌گيري خواص فيزيكوشيميايي ارقام، نظير رطوبت آرد، درصد گلوتن، وزن هكتوليتر، وزن هزار دانه و عدد فالينگ حدود دو كيلوگرم بذر از هر يك از ارقام به آزمايشگاه تخصصي اداره كل غله استان گلستان منتقل شد. نتايج نشان داد كه بين ارقام از نظر تمامي صفات مورد مطالعه اختلاف معني¬دار در سطح يك درصد وجود داشت. از نظر درصد رطوبت آرد ژنوتيپ‌هاي Radia، Nogal، N-87-20 و مرواريد كمترين مقدار و از نظر درصد گلوتن دانه ژنوتيپ‌هاي گنبد، N-91-9 و Nogal؛ وزن هكتوليتر ژنوتيپ‌هاي مرواريد، N-91-8 و Symonida؛ وزن هزار دانه ژنوتيپ‌هاي گنبد، N-87-20 و Symonida و عدد فالينگ ژنوتيپ‌هاي N-87-20، Natasa، Radia، Nogal و Symonida بالاترين مقادير را به خود اختصاص دادند. نتايج مقايسات گروهي نشان داد كه بين رقم شاهد و ساير ارقام از نظر مقدار گلوتن و بين ژنوتيپ‌هاي داخلي و خارجي از نظر وزن هكتوليتر، وزن هزار دانه و عدد فالينگ اختلاف آماري معني‌داري وجود داشت. در مجموع، از نتايج اين مطالعه به خوبي مي‌توان براي تصميمات مديريتي جهت گسترش ارقام مناسب گندم نان در منطقه گرگان استفاده نمود.

In order to investigate grain quality and physic-chemical characteristics of eleven genotypes of bread wheat, an experiment was conducted in Gorgan region in 2013-2014 under optimal agronomic conditions. Five native genotypes including Gonbad, N-87-20, N-91-8, N-91-9 and N-91-17, five imported wheat genotypes including Tiger, Natasa, Radia, Nogal and Symonida, and a local genotype (Morvarid, with high cultivated area in northern Iran) as control were used in this study. The experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications. At physiological maturity, two kilograms grain from each replication was transported to the laboratory of Golestan Province Cereal Department for measuring some physic-chemical characteristics of grain such as flour moisture content, gluten percentage, hectoliter weight, 1000 grain weight and falling number. The results indicated that there were significant differences between genotypes in terms of all studied traits (P 0.01). The lowest flour moisture content was observed in Radia, Nogal, N-87-20 and Morvarid. In opposite, we observed the highest gluten percentage in Nogal, Gonbad and N-91-9; the highest hectolitre weight in Morvarid, N-91-8 and Symonida; the highest 1000 grain weight in Gonbad, N-87-20 and Symonida; and the highest falling number in N-87-20, Natasa, Radia, Nogal and Symonida. The results of orthogonal comparisons also showed that differences between Morvarid and others in terms of gluten percentage and also between local and imported genotypes in terms of hectolitre weight, 1000 grain weight and falling number were statistically significant. In general, the results obtained in the present study can be used for appropriate management decisions to select suitable wheat bread genotypes in Gorgan region.