بررسـي الگـوهاي رفتـاري شهـروندان در فضـاهاي شهـري از منظر فرهنگي و تاريخي خيابان انقلاب (چهارمردان) قـم

مطالعه الگوهاي رفتاري شهرورندان و نحوه تعامل ايشان با محيط، نكاتي را روشن مي‌سازد كه در برنامه‌ريزي فضاهاي شهري بعضا مورد غفلت قرار مي‌گيرد؛ چرا كه در متن فضاي شهري و كاملا كيفي رخ مي‌دهد. بررسي تناسب زندگي همگاني با فضاي همگاني، مساله اي است كه نيازمند مطالعه ميداني مبتني بر روش‌هاي نوين مي‌باشد. خيابان انقلاب اسلامي قم به عنوان يك گذرگاه استراتژيك، اهميت موقعيتي و نيز هويتي آن در مركز شهر و بافت قديمي قم مبرهن بوده؛ وليكن به علت برخي محدوديت‌هاي كالبدي و تحولات فرهنگي-اجتماعي، ديگر آن كيفيت فضايي خود را از دست داده است؛ كه با پيشينه ي تاريخي آن مغاير مي‌باشد. لذا با توجه به اين مهم، خيابان انقلاب به عنوان نمونه مطالعاتي اين پژوهش، مورد بررسي قرار گرفته است. طبق اين پژوهش (با تكيه بر روش‌ها و تكنيك‌هاي نوين مطالعه‌ي زندگي همگاني برخاسته از تجارب منتشر شده محققان اروپايي و امريكايي در نيمه دوم قرن بيستم ميلادي)، بسياري از فاكتورهاي تاثيرگذار در كيفيت فضاي شهري و برهم كنش آن با زندگي همگاني مورد مطالعه و اندازه‌گيري قرار گرفته است. لذا مي‌توان گفت بسياري از معضلات موجود ناشي از الگوهاي رفتاري نامتناسب است. حجم بالاي عبور و مرور سواره بر خلاف جهت، بي‌توجهي عابران به محدوه پياده رو و خيابان، اغتشاش در مسافربري، عدم حفظ حريم پياده، ترافيك عبوري در تقاطع كوچه‌ها با خيابان، اشغال مسير حركت توسط دست‌فروشان و تكدي گران، آلودگي صوتي، اغتشاش بصري و بسياري مشكلات ديگر از جمله يافته‌هاي اين پژوهش است كه حاكي از عدم تناسب الگوهاي رفتاري شهروندان با فضاي شهري موجود است كه هويتي غني و ارزشمند دارد. با تكيه بر تجارب جهاني، راهكارهايي مانند حمل و نقل زيرزميني، ترغيب شهروندان به دوچرخه سواري و پياده روي مي‌تواند به كاهش و تنظيم ترددهاي شهري كمك كند. به‌علاوه تغيير برخي كاربري‌هاي جاذب جمعيت (خرده فروشان) به كاربري‌هاي درجه 2 از حجم مراجعات روزانه به خيابان مي‌كاهد. در موارد مشابه، تبديل خيابان به پياده راه بسياري از مشكلات ترافيكي، فعاليتي، آلودگي و منظر شهري را تعديل مي‌نمايد؛ كه به‌عنوان يك پيشنهاد مي‌تواند بررسي گردد.