واكاوي هندسه سهل و ممتنع در تزئينات آجركاري بدنه خارجي گنبد كبود مراغه

با وجود تفاوت هاي بسيار زياد در سبك هاي هندسي، تلفيق آن با هنر، موجب شكل گيري هويت هاي متفاوت در هنر معماري شده است. از دير باز ابنيه هاي تاريخي و برج هاي مقبره اي، در ادوار مختلف اسلامي همواره بستري مناسب براي جلوه گري اين هويت هاي معماري بوده اند؛ به طوري كه پيوند ميان معماري و تزئينات وابسته به آن يكي از عمده ترين جلوه گاه هاي نقوش تزييني براي بيان اعتقادات مسلمانان بوده است. گنبد كبود مراغه (از دوره سلجوقي، 582 تا 656 ه.ق) يكي از زيباترين و ظريف ترين، برج هاي ساخته شده در شهرستان مراغه از منظر تزيينات مي باشد. تزيينات به كار رفته شده در اين برج به گونه اي خاص، چنان با الگوهاي هندسي عجين يافته است كه اين امر سبب روح بخشي به جسم و جان بنا شده است. در اين راستا مقاله ي حاضر تلاشي است در جهت بررسي ترسيمات هندسي به كار رفته شده در تزينات گنبد كبود مراغه و اين كه پيوند ميان هندسه و نقوش، درنماي بيروني اين گنبد همواره از چه ايده ها و كانسپت هاي ذهني بهره گرفته است. لذا براي ايجاد شالوده اي انسجام بخش به اين تحقيق، روش تحليلي- توصيفي انتخاب و در طول پروسه پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. همچنين يافته اندوزي از دو طريق ميداني و كتابخانه اي اساس بيان و بررسي اين مقاله را تشكيل مي دهد. اما سوال اصلي تحقيق اين است كه؛ طرحمايه نقوش تزييني اين بنا بر چه اشكال هندسي خاصي استوار است؟ براي يافتن پاسخ اين پرسش، ابتدا پيشينه ي گنبد كبود مراغه بررسي مي شود. در اين زمينه پس از بررسي پيشينه ي سلجوقيان و تزئينات مورد استفاده در اين دوره، به مقايسه نمونه ي موردي برج هاي ساخته شده در اين دوره مي پردازيم و در نهايت به واكاوي هندسه ي تزئينات آجري بدنه بيروني گنبد كبود خواهيم پرداخت. يافته هاي اين پژوهش مي تواند به نحوه ي شكل گيري، طراحي و هندسه ي پنهان در تزئينات پيچيده منجر شود.