نياز آبي گياهان و انتخاب الگوي كشت مناسب در منطقه سيستان

مديريت مناسب منابع آب يكي از مهم ترين عوامل مؤثر بر توسعه اقتصادي است و در كشاورزي مناطق خشك و نيمه خشكي مشابه ايران اين مسئله محسوس تر است. در كشاورزي اين مناطق، آب كالايي كمياب بوده در نتيجه تخصيص بهينه ي آن بايد مورد توجه و بررسي قرار گيرد. از اين رو ضرورت برنامه ريزي، كنترل و مديريت بهينه كاربرد آب جهت ايجاد تعادل بين عرضه و تقاضاي آب اجتناب ناپذير مي باشد. به همين دليل بايد به انتخاب الگوهاي كشت و برنامه هاي آبياري توجه خاصي كرد. انتخاب الگوهاي كشت بهينه ضمن فراهم آوردن شرايط جهت مصرف بهينه آب، موجب افزايش راندمان آبياري، افزايش عملكرد محصولات، حفظ و بهبود خصوصيات و ويژگي هاي خاك، افزايش سطح درآمد خانوار، جلوگيري از مهاجرت خانوارها از روستا به شهر و بالاخره توسعه كشاورزي و اقتصادي و اجتماعي گرديده و در نتيجه گامي مهم در جهت رسيدن به كشاورزي پايدار مي باشد. محدوده مطالعاتي واحد عمراني يك هامون با سطحي معادل 13000 هكتار در منطقه شرق كشور و جنوب قرار دارد. در اين پژوهش ابتدا ميزان تبخير و تعرق گياه مرجع با روشهاي استاندارد محاسبه مي گردد كه جهت محاسبه اين پارامتر از نرم افزار Cropwat8 استفاده شده است. اساس محاسبه اين نرم افزار، فرمولها و استانداردهاي نشريه FAO56 مي¬باشد. با توجه به نتايج حاصل از مقايسه اقتصادي الگوهاي كشت پيشنهادي، نشان داده شد كه الگوي كشت شماره 3 كه بالاترين ارزش افزوده هر مترمكعب آب مصرفي را داشته به عنوان الگوي بهينه انتخاب گرديد. در اسناد ارائه شده دبي دستابه براي مزارع 5 هكتاري واقع در گروه¬هاي هم آب 9.5 ليتر در ثانيه در نظر گرفته شده است، دبي طراحي براي حوضچه هاي گروه هاي هم آبي كه سطوح آنها كمتر از 20 هكتار مي باشد، معادل 30 ليتر در ثانيه و براي حوضچه هايي كه سطوح بيشتري را تحت پوشش دارند معادل 35 ليتر در ثانيه در هكتار در نظر گرفته مي شود. بر اين اساس در نرم افزار WATER GEMSE كل گروهاي هم آب به دو گروه متناسب با تعداد گروه¬ها هم آب واقع در هر روستا تقسيم بندي گرديد. به اين ترتيب در روستاههاي كه دو گروه هم قرار دارد در 12 ساعت اول يك گروه و در 12 ساعت دوم گروه هم آب دوم تامين آب مي گردد و در روستاهاي ديگر متناسب با تعداد گروه¬هاي هم آب تقسيم بندي صورت گرفته شده است. و شبكه توزيع بر اساس روش آبياري موضعي در مزارع از نظر هيدروليكي و تامين فشار مورد نياز مورد بررسي و ارزيابي قرار گرفت و اقطار لوله هاي شبكه انتقال و توزيع محاسبه گرديد.