كاربرد سنجش از دور و سيستم اطلاعات جغرافيايي در ارزيابي ريسك خشكسالي كشاورزي استان سمنان

كاربرد سنجش از دور و سيستم اطلاعات جغرافيايي در ارزيابي ريسك خشكسالي كشاورزي استان سمنان مصطفي عابدزاده*1، بهروز ارسطو2، حميدرضا نانكلي3 1دانشجوي كارشناسي ارشد، گروه مهندسي عمران - سنجش از دور، دانشگاه آزاد اسلامي واحد شاهرود. abedzadehmostafa@yahoo.com 2نويسنده مسئول، عضو هيئت علمي، گروه مهندسي سنجش از دور و سيستم اطلاعات جغرافيايي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد شاهرود. beharas2@gmail.com 3عضو هيئت علمي، گروه مهندسي عمران - نقشه برداري، دانشگاه آزاد اسلامي واحد شاهرود. nankalihamid@gmail.com چكيده خشكسالي كشاورزي يكي از پيچيده ترين حوادث طبيعي محسوب مي شود. به دليل تغييرات مكاني و زماني اين پديده لازم است اطلاعات و ابزارهاي موجود جهت پايش اين پديده در همه ي مقياس ها بهبود يابند. داده هاي سنجش ازدور و GIS1، يك ابزار پايش مناسب را براي ارزيابي وسعت و شدت خشكسالي در دسترس قرار مي دهد. ميزان رشد گياه، يكي از مهم ترين شاخص مشخص كننده رخداد خشكسالي است. در اين مطالعه ابتدا به ارزيابي تعدادي از شاخص هاي گياهي پرداخته شده و در نتيجه آن، شاخص2 NDVI به عنوان مناسب ترين شاخص براي پوشش گياهي انتخاب گرديده است. در اين مطالعه، از تصاوير3 MODIS به دليل توان تفكيك زماني و مكاني مناسبي كه براي تحليل ريسك خشكسالي كشاورزي استان سمنان دارند، استفاده شده است. دوره زماني مورد بررسي ماه هاي مارس تا ژوئيه سال هاي 2000 تا 2017 است. ابتدا تصاوير تصحيح هندسي و راديومتريك شده اند. سپس با ارزيابي سري هفتده ساله ي تصاوير NDVI، SPI4 ،5 SPEI و مجموع بارش ساليانه در سطح منطقه، روند تغييرات خشكسالي نشان داده شده است. در اين مطالعه به وسيله شاخص هاي ماهواره اي ذكر شده دراستان سمنان اقليم ها ميزان ناحيه تحت تاثير خشكسالي بررسي شده است. شاخص هاي ماهواره اي، استان سمنان را در سال هاي 2000، 2010، 2013، 2016 تحت تاثير خشكسالي نشان مي دهند. براساس اين شاخص ها در سال هاي 2000، 2001، 2006 ،2007، 2016، 2017خشكسالي در استان وجود داشته است. شدت خشكسالي در سال 2000، 2016 بيشتر از ساير سال ها ملاحظه شد. همچنين سال 2005 ترسالي و ساير سال ها، سال هاي متوسطي هستند. نتايج نشان داد مشخص كردن مناطق حساس به خشكسالي نقش بسيار مهمي در اعمال مديريت هاي لازم براي كاهش ريسك خشكسالي مي تواند داشته باشد.