بررسي سير وقوع سيلاب در استان گلستان و شناسايي راهكارهاي مديريتي آن

سيلاب همه ساله خسارات شديدي را در نقاط مختلف كره زمين به خصوص در نواحي روستايي كشور¬هاي در حال توسعه به جاي مي¬گذارد. دامنه خسارات اين بلاي طبيعي فراتر از خسارات مادي و زير¬بنايي بوده و تا مرز نابودي كار و زندگي در جوامع آسيب¬ديده پيش مي¬رود. استان گلستان يكي از استان¬هاي سيل¬خيز كشور همه ساله با سيلاب¬هاي متعددي روبرو است كه برخي از اين سيل¬ها، به مانند سيلي كه در مرداد 1380 به وقوع پيوست، جز مخرب¬ترين سيل¬هايي هستند كه در سراسر جهان رخ مي¬دهند. هدف از اين پژوهش مطالعه پديده سيلاب، خسارت¬ها و علل وقوع آن در استان گلستان، شناسايي راهكار¬هاي كاهش اثرات مخرب آن و بررسي نقش مردم محلي در مديريت ريسك اين پديده بود. در اين تحقيق، از روش مطالعه كتابخانه¬اي و اسنادي استفاده شده است. طبق نتايج دو دسته راهكار در مديريت سيلاب وجود دارد كه به¬كارگيري تركيبي از اين راهكار¬ها موجب تاب¬آوري جوامع در برابر خطرات سيلاب مي¬گردد. از جمله راهكار¬هاي سازه¬اي مي¬توان به احداث سد، سيل¬بند و كانال انحراف سيلاب اشاره نمود و از بين راهكار¬هاي غير¬سازه¬اي نيز مي¬توان ايجاد سامانه پيش¬بيني و هشدار سيلاب، پهنه¬بندي و شناسايي مناطق پر¬خطر از نظر وقوع سيلاب، تخليه مناطق سيل¬زده، بيمه سيلاب، تنوع بخشي معيشت و بهره¬گيري از مشاركت¬هاي مردمي، توان محلي و دانش بومي در مقابله با اين پديده را نام برد. از بين تمامي راهكارها، نظام¬هاي پشتيباني مشاركت اجتماعات در برابر سيلاب به عنوان يك رهيافت سيستمي يكي از ابزارهاي ضروري براي مديريت ريسك سيلاب مي¬باشد. تمامي برنامه¬هاي مديريت ريسك بايستي نقش حياتي سازمان¬هاي مردم¬نهاد و شبكه¬هاي اجتماعي را به رسميت شناخته و حمايت كنند. چرا كه توجه به مشاركت مردمي، ظرفيت¬هاي محلي و تلفيق دانش بومي با دانش نوين، ضمانت اجرايي پايدارتري در پروژه¬هاي مديريت ريسك سيلاب ايجاد مي¬كند.