سياست سرزمين سوختۀ انگلستان در سيستان دورۀ قاجار

منابع متعددي وجود دارند كه در آنها يكي از اهداف انگلستان از سلطۀ سياسي بر ايران و به‌طبع بر منطقۀ استراتژيك سيستان حفظ هندوستان از تهاجم ساير دول قدرتمند همچون روسيه دانسته شده است. هدف سياسي و دفاعي دولت انگلستان اين بود كه حريم وسيعي از حكومت‌هاي پوشالي محلي را به دورِ هندوستان برقرار سازد و ايران را هرچه بيشتر از مرز سند دور گرداند. ازاين‌رو براي پياده‌سازي سياست سرزمين سوخته در سيستان، رودخانۀ هيرمند از جايگاه ويژه‌اي برخوردار بود؛ زيرا به‌عنوان تنها شاهرگ حياتي منطقۀ سيستان بود كه سرچشمۀ آن در خارج از مرزهاي طبيعي و سياسي كشور قرار داشت و به همين دليل مي‌توانست اهرم فشاري براي منطقۀ سيستان باشد و با شكستن سدها و منحرف كردن كانال‌هاي آب و ازبين بردنِ مزارعِ دهقانانِ سيستاني راه دسترسي به هند را مسدود سازد. دولت انگلستان براي تكميل پروژۀ خويش كوشش كرد خوانين محلي و سركردگان ايلات بلوچستان را نيز دست‌نشانده خود ساخته و با استفاده از درگيري ميان حاكمان محلي ايران و افغانستان سعي مي‌كرد حاشيۀ امنِ مناسبي براي هندوستان از بابتِ مزاحمتِ احتماليِ ايرانيان فراهم سازد. بدين ترتيب انگليسي‌ها سلطۀ سياسي خويش را بر سيستان گسترش دادند و يكي از علل موفقيت آنان عدم توجه دولت مركزي ايران به تحركات مأموران انگليسي در سيستان بود.