محورهاي توسعۀ اقتصادي منطقۀ سيستان

براي توسعۀ اقتصادي هر منطقه بايد چند رويكرد دنبال شود. اولين رويكرد اين است كه آيا منطقه پذيراي برنامه‌ريزي اقتصادي هست. براي اين منظور بايد ظرفيت‌هاي بالقوه و بالفعل منطقه در سطوح مختلف جغرافيايي، اقليمي، تشكيلاتي، تحقيقاتي و اجرايي شناسايي شود. ميزان بهره‌گيري و بهره‌وري از هريك از اين ظرفيت‌ها در گذشته و حال روشن و برنامه‌ها و فعاليت‌هاي تحقيقاتي و اجرايي كلان و خرد مورد نياز در آينده به‌صورت كاملاً واقعي و بومي تدوين، سامان‌دهي و اجرايي شود. براي جواب دادن به اين سؤال‌ها از راهكارهاي مديريتي ماتريس swot استفاده مي‌شود. ازاين‌رو در بحث ارزيابي محيط پيرامون منطقه بايد چهار رويكرد دنبال شود: اصلي‌ترين قابليت‌هاي و ظرفيت‌هاي بالفعل و بالقوۀ طبيعي و اكولوژيكي منطقه، اصلي‌ترين تنگناها، تهديدها و فرصت‌ها. توانمندي‌هاي منطقۀ سيستان در زمينه‌هاي اشتغال و ايجاد در آمد: كشاورزي، تجارت، صنعت و ميراث فرهنگي و گردشگري. اصلي‌ترين قابليت‌ها و ظرفيت‌هاي بالفعل و بالقوۀ طبيعي و اكولوژيكي منطقه در حوزۀ كشاورزي: روستاها، زمين‌هاي زراعي، دامپروري و شيلات. اصلي‌ترين تنگناها: كاهش شديد سطح زير كشت محصولات زراعي و باغي، افزايش ميانگين سن بهره‌بردارانِ بخش كشاورزي، تخليۀ شديد روستا، كاهش شديد جمعيت روستايي، منفي بودن نرخ رشد جمعيتي روستاها. تهديدها: مهاجرت روستاييان و تخليۀ روستاها، كاهش شديد قيمتي اراضي كشاورزي. قيمت اراضي در منطقه، افزايش جمعيت تحت پوشش سازمان‌هاي حمايت‌كننده. فرصت‌ها: نيروي كار ارزان، وجود آبادي‌ها، وجود تالاب بين‌المللي هامون، وجود گودال‌هاي طبيعي چاه‌نيمه‌ها. هدف اين تحقيق تحليل محورهاي توسعۀ اقتصادي منطقۀ سيستان جهت ارائۀ الگوي مديريتي است. جامعۀ آماري تحقيق مشتمل بر كليۀ ارگان‌هاي دولتي، خصوصي، بهره‌برداران و روستاييان منطقۀ سيستان است. تحقيق حاضر از نوع تحقيقات پيمايشي توصيفي، تحليلي است. همچنين به‌منظور مقايسه و تحليل شاخص‌هاي مؤثر بر توسعۀ منطقه، از روش تحليلي سلسله‌مراتبي AHP استفاده شده كه به‌عنوان روش كمّي تحليل بر اعمال وزن‌دهي معيارهاي مدنظر به‌كار مي‌رود. فرايند تحليل سلسله مراتبي با شناسايي و اولويت‌بندي عناصر تصميم‌گيري شروع مي‌شود. اين عناصر شامل: هدف‌ها، معيارها يا مشخصه‌ها و گزينه‌هاي احتمالي مي‌شود كه در اولويت‌بندي به‌كارگرفته مي‌شوند. براي تلخيص، طبقه‌بندي، توصيف، تحليل، تفسير و استنباط داده‌ها از آماره‌هايي نظيرِ ميانگين، ميانه، نما، فراواني، درصد، انحراف معيار، ضرايبِ هم‌بستگيِ اسپيرمن و پيرسون، آزمون T، تحليل واريانس و رگرسيون استفاده شده است.