بررسي اثرات اقتصادي- اجتماعي و زيست‌محيطي خشك‌سالي‌هاي سيستان بر شهرهاي منطقه

سيستان به‌دليل موقعيت جغرافيايي ويژه‌ همواره مواجه با پديدۀ خشكسالي بوده است. بر اثر خشكسالي‌هاي اخير، تالاب هامون كه حيات دشت سيستان به آن وابسته است، خشك شده و كليۀ كاركردهاي آن ازبين رفته است و منجر به بيكاري، مهاجرت شديد و خالي از سكنه شدن يا كاهش جمعيت شماري از شهرهاي سيستان ازجمله زابل، زهك و محمدآباد شده است. هدف پژوهش حاضر، بررسي و تحليل اثرات اقتصادي، اجتماعي و زيست‌محيطي خشكسالي‌هاي منطقۀ سيستان بر شهرهاي منطقه است. روش تحقيق تحليلي و مبتني بر مطالعات كتابخانه‌اي، اسنادي و ميداني است. جهت انجام تجزيه و تحليل اطلاعات از نرم‌افزار SPSS استفاده شده است. نتايج نشان مي‌دهد، در تمام شاخص‌هاي مطرح‌شده در ابعاد (اقتصادي-اجتماعي و زيست‌محيطي)، ميانگين به‌دست‌آمده بالاتر از حد ميانۀ عدد 3 است. درواقع نتايج گوياي اثرات بسيار نامطلوب اجتماعي- اقتصادي و زيست‌محيطي خشكسالي در شهرهاي منطقۀ سيستان است. همچنين در ادامه، براي تحليل داده‌ها در دو وضعيت قبل و بعد از خشكسالي در شهرهاي منطقۀ سيستان و اختلاف تغييراتي كه براي آنها در ابعاد مختلف اتفاق افتاده، از آزمون ويلكاكسون در نرم‌افزار SPSS استفاده شده است. ميزان Z به‌دست‌آمده اختلافي معني‌دار در همۀ ابعاد را نشان مي‌دهد كه در اين بين سطح اثرات اقتصادي- اجتماعي و زيست‌محيطي با ميزان Z، 004/0، بيشترين اختلاف دو دوره را نشان مي‌دهد. همچنين با توجه به مقادير p-value، مي‌توان نتيجه گرفت كه فرض خنثي دربارۀ پرسش‌ها رد شده است. درواقع بيشترين پاسخگويي در گزينه‌هاي زياد و خيلي زياد است. در نهايت، ازميان اثرات اقتصادي-اجتماعي و زيست‌محيطي خشكسالي‌ها در سه شهر (زابل، زهك، محمدآباد)، در سه حالت كاهشي، افزايشي و بدون تغيير بررسي شده است. نتايج نشان داد، وضعيت نامطلوب اقتصادي و اجتماعي و زيست‌محيطي شهرهاي سيستان (زابل، زهك، محمدآباد)، نسبت‌به دورۀ قبل از خشكسالي بيشترين ميزان را به خود اختصاص داده است، درواقع در تمام شهرهاي مورد مطالعه وضعيت متغيرهاي مطرح‌شده پس از خشكسالي اثرات منفي داشته است.