ارزيابي صفات مرتبط با عملكرد دانه در 20 ژنوتيپ ذرت تحت تنش كم آبي در منطقه تبريز

در اين پژوهش به منظور ارزيابي اثر تنش كمبود آب بر ميزان برخي صفات مرتبط با عملكرد بذر در 20 ژنوتيپ ذرت، آزمايشي در قالب طرح كرت هاي خرد شده بر اساس بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تبريز انجام گرديد. تنش كم آبي به عنوان فاكتور اصلي در سه سطح شامل آبياري معمولي (هر هفت روز يك بار در تابستان)، تنش ملايم (يك بار قطع آبياري بعد از گلدهي) و تنش شديد (يك بار قطع آبياري قبل از گلدهي و يك بار قطع آبياري بعد از گلدهي تا اواسط پر شدن دانه) و ژنوتيپ هاي ذرت به عنوان فاكتور فرعي در نظر گرفته شد. ژنوتيپ هاي ذرت شامل شش لاين اينبرد (MO17، B73، لاين پدري AR68، لاين پدري K12 64/1، لاين مادري كرج Sc706 و لاين مادري AR68)، 11 هيبريد (Sc704 (F1)، Sc703، Sc705، NS770، Sc260، AR66، AR68، TVc647، AR70، Sc706 و KSc647) و سه نسل حاصل از تلاقي لاين هاي اينبرد MO17 و B73 (F2، BC1 و BC2) بود. تجزيه آماري داده هاي حاصل نشان داد كه تنش كم آبي در كليه صفات به جز تعداد بلال در بوته اثر معني داري داشت. تنش ملايم و بخصوص تنش شديد كم آبي موجب كاهش معني دار ميانگين صفات گرديد به طوري كه بيشترين كاهش در وزن بلال (35 %) و بعد از آن در تعداد دانه در رديف (29 %) و طول بلال (24 %) و كمترين كاهش در صفات عرض دانه (9 %) و بعد از آن در قطر چوب بلال (12 %) و قطر بلال (15 %) در حالت تنش شديد مشاهده شد، اين كاهش ها در تنش ملايم كمتر بودند. بين ژنوتيپ ها نيز از لحاظ همه صفات اختلاف معني دار وجود داشت. لازم به ذكر است كه از نظر اغلب صفات، هيبريد Sc704 و بعد از آن هيبريد Sc706 بيشترين ميانگين ها را به خود اختصاص دادند. اثر متقابل تنش كم آبي × ژنوتيپ براي همه صفات فوق غير معني دار شد بنابراين پاسخ همه ژنوتيپ ها در برابر سطوح تنش كم آبي در صفات مشابه بوده است.