اثر پرتو گاما بر خصوصيات جوانه زني بذور دو اكوتيپ گياه دارويي خارمريم Silybum marianum (L.) Gaertn

خارمريم Gaertn (L) Silybum marianumگياهي دارويي است كه حاوي ماده ارزشمند سيليمارين است. در عين حال بذور اين گياه داراي مقدار قابل توجهي روغن خوراكي نيز مي‌باشد. در صورت رفع خصوصيات زراعي نامطلوب اين گياه، مي‌توان آن را به عنوان يك گياه دارويي-روغني معرفي نمود. با توجه به وضعيت موجود ژرم‌پلاسم خارمريم، موتاسيون توسط پرتوتابي با اشعه گاما گزينه مناسبي براي دستيابي به صفات مد نظر مي‌باشد. بدين منظور يك آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملأ تصادفي با سه تكرار جهت بررسي اثر پرتو گاما (در مجموع 11 دز، بين 0 الي 1000 گري) بر ويژگي هاي جوانه زني دو اكوتيپ مختلف خارمريم اجرا گرديد. نتايج تجزيه واريانس عدم وجود اثر متقابل بين اكوتيپ و دز را براي كليه صفات مورد بررسي (درصد جوانه زني، سرعت جوانه‌زني، طول ريشه‌چه، طول ساقه‌چه و وزن تر گياهچه) نشان داد. اما حاكي از تفاوت بين دزهاي پرتو گاما در تمام صفات مورد بررسي به جز درصد جوانه زني بود. دزهاي پايين 100 و 200 گري نسبت به شاهد باعث بهبود صفات مورد بررسي شده بود. با توجه به اينكه بيشترين تاثير منفي پرتو گاما بر روي طول ريشه‌چه بود، از اين صفت جهت تعيين دوز بهينه جهش‌زايي استفاده گرديد.