الگو ي مطلوب تفريحات سالم به عنوان يك حق شهروندان؛ فعاليت بدني و ورزش

از مهمترين و اساسي‌ترين نيازها و خواسته‌هاي انسان، نياز به تحرّك، فعاليت وتفريحات سالم است. تداوم زندگي انسان به حركت، نيرو و تلاش و كوشش بستگي دارد. زندگي جديد به دليل ويژگي هاي خاص خود كمترين فعاليت بدني را طلب مي كند. بر اساس جديد ترين آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، از هر دو نفر ايراني يك نفر از اضافه وزن رنج مي برد. كودكان والدين چاق، به احتمال زياد دچار همان مشكل چاقي خواهند بود. از سوي ديگر فعاليت هاي تفريحي نسل جديد با سال هاي نه چندان دور تفاوت كرده است. اين تفاوت البته مطلوب كارشناسان حوزه هاي ورزشي و بهداشتي نيست. مانند مواد غذايي، فعاليت هاي تفريحي هم ماشيني شده اند. فرزندان ما اينك به جاي درگير شدن در فعاليت هاي تفريحي فعال، به سمت بازي هاي رايانه اي و نشستن طولاني مدت در مقابل صفحه هاي نمايش اغوا كننده متمايل شده اند. اين وضعيت منجر به بروز مشكلات جسمي(ناهنجاري هاي مختلف ستون فقرات، گردن و مشكلات بينايي و..) و رواني( گوشه گيري، اضطراب، دوري از خانواده و..) شده است. در سالهاي اخير موضوع دموكراسي در ورزش مطرح شده است. خدمات ورزشي بايد در دسترس همه شهروندان بدون توجه به ويژگي هاي جنسي، نژادي و ميزان توانايي بدني آنان قرار گيرد. جديدترين تقسيم بندي چلادوراي 1كه از متفكران معاصر حوزه مديريت ورزشي است، صنعت ورزش را در سه حوزه ورزش قهرماني، سرگرمي و عدالت ورزي در ورزش تقسيم كرده است.دين فطري و انسان‌ساز اسلام نيز كه به اميال، غرايز و فطرت انسان آگاهي كامل دارد، به اين نياز و خواستة انسان توجه ويژه‌اي كرده، و با توصيه‌ها و برنامه‌هاي خود، به عنوان يك سبك زندگي، پيروانش را به تحرّك و فعاليت فراخوانده و كسالت، كم‌تحركي و بي‌نشاطي را دشمن كار و كوشش و مُضرّ به دين و دنياي انسان معرفي مي‌كند. امام صادق(عليه السلام)‌ در اين باره مي‌فرمايد: «عَدوُّ العَمَلِ الكَسَل [2]ُ »؛ «دشمن كار و كوشش، كسالت و تنبلي است.» يا «الكَسَلُ يَضُرُّ بِالدِّينِ و الدُّنيا [3] »؛ «كسالت و تنبلي، به دين و دنياي شخص ضرر مي‌زند.» ابن‌خلدون مي‌گويد: «ورزش در تعب و نشاط روح دخيل است، كه اين تعب و نشاط در شهر نشينان كمتر است؛ به دليل اين كه در پيش شهر نشينان، ورزش وجود ندارد؛ علتش اين است كه آنان غالباً درحالت سكون وبي حركتي اند و از ثمرات ورزش به هيچ‌وجه بهره‌مند نمي‌شوند، و هيچ نشانه‌اي از آن در ميان ايشان يافت نمي‌شود؛ بدين دليل، بيماري‌هاي بسياري در شهرها و بلاد بروز مي‌كند و نسبت به بروز امراض، مردمِ شهرها به اين فن [پزشكي] نيازمند مي‌شوند.» [1] كساني كه نمي‌خواهند ورزش را به صورت حرفه‌اي دنبال كنند و يا فرصت چنين كاري را ندارند، به فعاليت بدني به عنوان يك تفريح سالم نيازمندند. زندگي بانشاط و رو به تعالي، بدون تفريح سالم ميسر نيست؛ تفريحات، مخصوصاً براي آنان كه كارهاي فكري مي‌كنند و يا به تحصيل مشغول هستند، لازم‌تر است. از اين رو، مقام معظم رهبري(دام ظله) نيز با توجه به اهميت و نقش فوق‌العادة ورزش در دستيابي به زندگي بانشاط و سعادتمند، تأكيدات و سفارشات فراواني نسبت به اين امر دارند. ايشان در يكي از ديدارهايشان با جوانان، آنها را به تحصيل، تهذيب و ورزش فرا خواندند. اين كه رهبر بزرگوارمان ورزش را در كنار تحصيل و تهذيب قرار داده‌اند حاكي از آن است كه ورزش در رسيدن به موفقيت تحصيلي و تربيتي نقش فراواني دارد. هدف اين مقاله، واكاوي سبك زندگي غالب در قرن بيست ويكم و ارائه رويكردهاي روش زندگي با تاكيد بر تفريحات سالم بر مبناي آموزه هاي ديني و بومي كشوراست. مقاله با ارائه ادله و شواهد علمي و همچنين ارجاع به منابع غني دين مبين اسلام، در صدد تبيين روش زندگي درست براي يك فرد مسلمان است. بر اساس يافته هاي اين مطالعه، با توجه به تنوع روش هاي گذران اوقات فراغت و همسو بودن يا نبودن اين روش ها با آميزه هاي ديني و اخلاقي جامعه اسلامي، تفريحات ورزشي يكي از مطلوب ترين، مشروع ترين و قابل اجراترين روش هاي زندگي و گذران اوقات فراغت است.