زمين شناسي، كانه زايي و ژئوشيمي كانسار منگنز دهنج، جنوب خاور زنجان

كانسار منگنز دهنج در 55 كيلومتري جنوب خاوري شهرستان زنجان و در پهنه البرز باختري- آذربايجان واقع شده است. واحدهاي رخنمون يافته در منطقه شامل آندزيت، كوارتزآندزيت، داسيت، ريوداسيت، ايگنمبريت و كريستال ليتيك توف هستند كه واحد آندزيتي سنگ ميزبان كانسار منگنز دهنج به شمار مي رود. كاني سازي منگنز در اين منطقه عمدتاً به صورت رگه -رگچه-اي، برشي و جانشيني روي داده است. دگرساني هاي تشكيل شده در اين كانسار شامل سيليسي ، سريسيتي، آرژيليكي و كربناتي است. پيرولوزيت، منگنايت، پسيلوملان و هاسمانيت به همراه باريت و كوارتز كاني هاي اصلي را در اين كانسار تشكيل مي دهند. مطالعات ژئوشيميايي از جمله نسبت هايSi/Al و Na/Mg و مقادير پايين عناصر كمياب از جمله Co, Ni و Cu بيانگر تشكيل كانسار دهنج به وسيله فرآيندهاي گرمابي است. الگوي توزيع عناصر كمياب خاكي براي كانسنگ منگنز منطقه نيز شباهت زيادي با الگوي توزيع عناصر كمياب خاكي در كانسارهاي با منشأ گرمابي منگنز دارد. با توجه به مطالعات انجام شده در اين كانسار، مي توان گفت كه كانسار منگنز دهنج در طي فعاليت هاي گرمابي در داخل سنگ هاي آندزيتي تشكيل شده است.