شناخت گياهان حفاظتي در سطوح شيب دار سازندهاي مارني (مطالعه موردي مناطق مارني بازرجان تفرش)

سازندهاي مارني اصولا نفوذپذيري كمي دارند بنابراين بارش در اين مناطق رواناب قابل توجهي توليد مي‌كند بخصوص وقتي اين مناطق شيب‌دار باشند توليد رواناب تشديد مي شود. بنابراين سازندهاي مارني يكي از منابع اصلي توليد رواناب و رسوب به منابع آبي است. اما گياهاني وجود دارند كه در اراضي مارني شيب دار مي رويند. شناسايي، تكثير و كشت آنها مي تواند توليد رواناب در اين سازندها را كاهش داده و از آنها محافظت نمايد. سازندهاي مارني خصوصيات مختلف دارند.برخي قابليت رويش گياه دارند و با قرق پوشش گياهي آنها احيا ء مي شود و يا مي توان در آنها بوته كاري نمود. برخي سازند ها سخت هستند و در مقابل فرسايش مقاوم هستند. برخي سازندها قابليت احياء بيولوژيك نداشته و نفوذ پذيري كمي دارند و در اثر بارش جريان سيلابي با غلظت زياد گل تشكيل مي شود.بنابراين شناخت مارن هاي منطقه و گياهان قابل رويش، قبل ازهرگونه عمليات آبخيزداري لازم است ، تا در هر خاك مارني عمليات مخصوص به آن انجام گيرد. به همين منظور پروژه تحقيقاتي شناسايي پوشش گياهي در منطقه مارني بازرجان تفرش در استان مركزي در حال اجرا است تا انواع مارن و پوشش گياهي آنها شناسايي شوند. بعد از شناسايي گياهان قابل رشد در اراضي شيب دار مارني در فاز بعدي پروژه اقدام به تكثير و استقرار گياهان به منظور حفاظت از اراضي شيب دار مارني خواهد شد. در اين پروژه با بازديد هاي صحرايي و استفاده از نقشه هاي زمين شناسي مشخص شد در اين منطقه انواع مختلف مارن وجود دارد كه شامل مارن كرتاسه (دوران دوم ) ، مارن ائوسن (دوران سوم) و سازند قم است. اين مارن ها عمدتا مربوط به محيط دريايي هستند لذا داراي پتانسيل رويش پوشش گياهي دارند.بعد از تعيين نوع مارن، براي شناسايي گياهان اقدام به گشت زني در منطقه شده و براي برداشت مشخصات گياهي از روش ترانسكت و پلات استفاده شده، نمونه هاي گياهي جمع آوري و در هرباريم بخش منابع طبيعي و برخي نيز در موسسه تحقيقات جنگل ها و مراتع مورد شناسايي قرار گرفتند. تا اين مرحله بيش از بيست نوع گياه شناسايي شده است برخي از آنا گياهان يكساله كه نقش چنداني در كاهش فرسايش ندارند ولي تعداد زيادي از گياهان چند ساله بوده و با تاج پوشش انبوه و ريشه عميق با توسعه جانبي نقش بسيار مهمي در حفاظت از خاك هاي مارني ايفا مي كنند . نتايج استنتاجي نشان داده كه در عمليات آبخيزداري براي مارن كرتاسه و ائوسن به راحتي مي توان بوته كاري انجام داد و توليد رواناب ، رسوب و فرسايش را كاهش داد.