شناسايي پتانسيل ايجاد رواناب به‌منظور تثبيت كانون فرسايش بادي و گرد و غبار (مطالعه موردي: حوزه آبخيز كهنك غرب سيستان)

محدوده مورد بررسي در دو منطقه ميل نادر و كهنك واقع در شمال غرب سيستان قرار دارد. منطقه ميل نادر يكي از كانون-هاي مهم فرسايش بادي در منطقه سيستان محسوب مي‌شود. هدف از اجراي اين پژوهش شناسايي پتانسيل ايجاد رواناب در حوزه آبخيز كهنك به‌منظور تثبيت كانون فرسايش بادي و پديده گرد و غبار ميل نادر مي‌باشد. براي اجراي اين پژوهش وضعيت فرسايش منطقه ميل نادر كه تحت تاثير فرسايش شديد قرار دارد و به عنوان يكي از كانون‌هاي گرد و غبار سيستان شناخته مي‌شود، مورد بررسي قرار گرفت. از طرفي پتانسيل رواناب حوزه‌ آبخيز كهنك كه قابل انتقال به اين كانون فرسايش بادي براي تثبيت آن است، برآورد شد. بدين منظور بررسي كتابخانه‌اي انجام شد و مطالعات موجود در خصوص حوزه‌ آبخيز كهنك جمع‌آوري گرديد. همچنين با استفاده از نقشه‌ توپوگرافي 1:50000، نقشه‌هاي مورد نياز ترسيم شد و بر اساس آنها بازديدهاي ميداني انجام گرفت. كار شناسايي تكرار سيل با استفاده از اطلاعات مردمي و داده‌هاي آمار هواشناسي انجام گرفت. پوشش گياهي حوزه آبخيز تجزيه و تحليل شد. مقدار رواناب‌هاي حوضه بر اساس روابط تجروبي روش SCS و بازديدهاي صحرايي برآورد شد. وضعيت اقتصادي و اجتماعي، زيست محيطي حوضه بررسي شد و در نهايت مقدار روانابي كه از آن خارج مي‌شود محاسبه شد. نتايج پژوهش نشان داد كه منطقه ميل نادر فاقد پوشش گياهي و تمام سطح آن تحت تاثير فرسايش بادي قرار دارد. بررسي حوزه آبخيز كهنك نشان مي‌دهد كه بخش عمده‌اي از مساحت حوضه را زمين‌هاي لخت و عاري از پوشش گياهي تشكيل مي‌دهد كه ميزان نفوذپذيري آنها بسيار محدود است. با توجه به بارندگي حدود 80 ميليمتر حوزه آبخيز كهنك، ميزان رواناب سالانه اين محدوده با استفاده از روش SCS برابر 65940000 متر مكعب برآورد شد كه بدون هيچگونه استفاده‌اي به پايين دست در نزديك منطقه ميل نادر جريان مي‌يابد و علاوه بر آن جاده‌ها و پل‌ها را نيز تهديد مي-كند. بررسي‌ ميداني نشان داد كه بارندگي حدود 10 ميلي متر در منطقه باعث ايجاد رواناب مي‌شود، بطوريكه سالانه 3-2 سيلاب در اين منطقه جاري و در گودالي در غرب منطقه ميل نادر ذخيره و بدون هيچگونه استفاده‌اي تبخير و از دسترس خارج مي‌شود. بررسي نشان مي‌دهد كنترل و هدايت حدود 10 درصد از اين سيلاب‌ها به محدوده كانون فرسايش بادي ميل نادر، سالانه حدود 1300 هكتار از اين عرصه تثبيت و از بحران‌هاي زيست محيطي منطقه جلوگيري مي‌شود. نتيجه‌گيري مي‌شود با توجه به وجود زمينه ايجاد سيلاب در سطوح آبگير كهنك و همچنين حركت ثقلي آن به كانون گرد و غبار در منطقه ميل نادر، كارآيي بالايي در تثبيت اين منطقه بحراني دارد.