ساماندهي خشكه‌رودها و بركه‌هاي باران، روش‌ سنتي استحصال آب در جنوب كشور

روش‌هاي ساماندهي مسيل‌ها و خشكه رودها به منظور استحصال آب باران و بهره‌وري از سيلاب از ديرباز در ايران و به ويژه در مناطق ساحلي جنوب كشور رايج بوده است. يكي از مهم‌ترين بخش‌هاي ساماندهي يك مسيل احداث مخزن آب به منظور استفاده‌هاي شرب و كشاورزي است. اين مهم در مواجه و در سازگاري با كم آبي موجب توسعه فناوري ساخت آب انبار در اشكال و هندسه متفاوت در مناطق مختلف ايران شده است. هدف اين تحقيق، بازخواني كاركردهاي روش‌هاي سنتي ساماندهي خشكه‌رودها در تقويت سطوح آبگير باران است. بركه باران به عنوان فناوري ساماندهي خشكه‌رود در ذخيره آب باران به ويژه در مناطق ساحلي استان هاي هرمزگان و بوشهر شناخته شده و در برخي شهرها همچون بستك هنوز بخش قابل توجهي از نياز آبي به آنها وابسته است. تحقيق حاضر با كنكاش در روش سنتي بركه باران، جانمايي، روش احداث و ملاحظات فني ضروري براي توسعه اين فناوري را ارائه كرده است. بركه‌هاي باران با كردكردهاي مختلف از جمله فناوري‌هاي قابل ترويج براي اجرا در مدل‌هاي نوين ساماندهي خشكه‌رودها در سراسر كشور به شمار مي‌روند. اين فناوري از جمله بهترين گزينه هاي ذخيره آب در بالادست، حاشيه و مياني و پايين دست يك خشكه رود مي‌باشد. احداث اين سطوح آبگير علاوه بر كاركرد آب شرب انسان و دام براي كشاورزي در فصولي كه كيفيت آن كاهش پيدا مي‌كند بسيار راهگشا مي‌باشد. احداث بركه‌هاي باران در بخش مياني حوزه به ويژه در طبقات شيب بين صفر تا 3 درجه بر روي مخروط افكنه ها و در حاشيه خشكه رود با حوضچه رسوبگير و دريچه سرريز براي روستاهاي مناطق ساحلي جنوب كشور توصيه مي‌شود. همچنين ضروري است، بركه‌هاي باران موجود با توجه به ملاحظات فني و بهداشتي به گونه‌اي ترميم و بازسازي شوند تا سهم خود را در تأمين منابع آب و بهره وري از سيلاب بازيابند.