شماره ركورد كنفرانس :
4692
عنوان مقاله :
طرح الگويي ساماندهي خشكه‌رودها به‌منظور تقويت پايدار سطوح آبگير باران
پديدآورندگان :
داودي راد علي اكبر davudi_rad@yahoo.com استاديار بخش تحقيقات حفاظت خاك وآبخيزداري، مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان مركزي، سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي , غريب رضا محمدرضا استاديار پژوهشكده حفاظت خاك و آبخيزداري كشور، سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، , ابراهيمي نادرقلي دانشيار پژوهشي، دبير ستاد توسعه فناوري آب، خشكسالي، فرسايش و محيط زيست، معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري
كليدواژه :
اراضي شيب‌دار , خشكه‌رود , درخت‌كاري , ساماندهي رودخانه , مديريت سيلاب , مشاركت مردمي
عنوان كنفرانس :
هفتمين همايش ملي سامانه هاي سطوح آبگير باران با محوريت استححصال آب باران و مديريت بحران آب، خشكسالي و گرد و غبار
چكيده فارسي :
ساماندهي خشكه‌رودهاي مناطق بالادست و ميانه حوزه‌هاي آبخيز و بهره‌گيري از بسترمسيل‌ها در مناطق خشك، زمينه مناسبي براي مديريت جريانات فصلي، ايجاد آبخوان‌هاي كوچك، مهار فرسايش و رسوب فراهم مي‌كند. بدين ترتيب از يك‌سو حفاظت منابع آب و خاك را در پي داشته كه علاوه بر اثرات اقتصادي و اجتماعي، اثرات اكولوژيك آن قابل توجه بوده و از سوي ديگر سطوح مناسبي براي درخت‌كاري و ايجاد فضاي سبز در اراضي شيب‌دار ايجاد نموده كه افزايش اشتغال در مناطق روستايي و بهبود فضاي سبز و توسعه گردشگري و بوم‌گردي را به‌دنبال دارد. دراين رابطه بهره‌گيري از روش‌ها و فن‌آوري‌هاي بيومهندسي كه مبتني بر استقرار سازگارترين اقدامات مهندسي با شرايط طبيعي حائز اهميت هستند. كاهش هزينه اجرايي، موثر بودن، سازگاري با طبيعت و داشتن اقبال مردمي از مهم‌ترين مزيت‌هاي روش‌هاي بيومهندسي مي‌باشد و در مقايسه با روش‌هاي مكانيكي صرف، ضمن سازگاري با طبيعت، منافع بيش‌تري دارد. بدين منظور و با هدف دستيابي به يك الگوي مناسب براي مهار و بالا بردن بهره‌وري از سيلاب‌هاي فصلي و ايجاد اراضي جديد توليدي، طرح الگويي در مسيل‌هاي منتخب در مناطق مختلف كشور و در چارچوب مديريت سازگار تدوين شد. در اين راستا با برگزاري جلسات و همفكري بهره‌برداران محلي، نهادهاي دولتي و غير دولتي مرتبط و محققين برنامه كاري منطقه با توجه به محدوديت‌ها و دورنماي آينده منطقه مشخص شده و خشكه رود به‌عنوان واحد برنامه‌ريزي انتخاب گردبد. در مرحله اجرايي كار، با شناسايي دقيق ويژگي‌هاي هيدرولوژيكي، فيزيوگرافي، زمين شناسي، اقتصادي- اجتماعي منطقه و اثرات زيست محيطي اجراي پروژه شروع شده و در ادامه از طريق مدل هيدروليكي HEC-RAS موقعيت سازه‌هاي موجود مورد بررسي و در صورت نياز با توجه به شيب حد رودخانه، امكان ايجاد سازه‌هاي تكميلي به منظور رسوب‌گيري و اصلاح شيب مورد بررسي قرار گرفته و سپس با استفاده از سامانه‌هاي سطوح آبگير باران و فن‌آوري‌هاي سنتي و نوين و ايجاد مخازن آب (درون آبرفت و كرانه‌ها) از طريق پرده آب بند در بستر خشكه رود و هدايت آب به درون مخازن، زمينه كاشت درختان و گياهان بومي (مانند گياهان دارويي) علاوه بر رسوبات پشت بند‌هاي رسوب‌گير، در كرانه‌هاي خشكه‌رود فراهم مي‌شود. هم‌چنين در ابعاد مشاركت مردمي، ميزان مشاركت ذي‌مدخلان و ذي‌نفعان براي برون سپاري به واحد خانوار مورد بررسي قرار خواهد گرفت. در عين حال از طريق برنامه‌هاي ترويجي همگام، نتايج و عوايد كار در اختيار جوامع محلي قرار گرفته كه هم باعث جلب نظرات و هم‌چنين جلب مشاركت ايشان شود.
