اهميت سامانه‌هاي آبگير استحصال آب باران در توسعه باغات ديم در اراضي شيب‌دار

تخريب اراضي، فرسايش خاك و پيرو آن هدرروي آب و خاك هم اكنون از مهمترين مشكلات و معضلات اراضي مستثنيات و اراضي ملي كم‌بازده است كه با افزايش شيب در دامنه‌هاي داراي خاك اين وضع بدتر هم مي‌گردد. بنابراين بكارگيري روش‌هاي حفاظت خاك و آب بويژه در مناطق شيب‌دار ضروري و اجتناب‌ناپذير است. بسياري از طرح‌هاي حفاظت خاك و آب در ايران با وجود هزينه‌هاي زياد، موفق نبوده‌اند، چرا كه نقش مشاركت مردمي در آنها ديده نشده است. اين پژوهش مي‌كوشد تا اهميت سامانه‌هاي آبگير را بر برخي از ويژگي‌هاي منابع طبيعي و اكوسيستم براي رسيدن به يك توسعه پايدار بررسي نمايد. براي اين منظور پژوهشي كتابخانه‌اي انجام شد و نخست ويژگي و پهنه‌بندي اقليمي ايران از ديدگاه توسعه باغات ديم مورد تفسير قرار گرفت. سپس به اهميت اراضي شيب‌دار و مقايسه كشت‌هاي ديم زراعي و باغي پرداخته شد. در پايان نقش سامانه‌هاي آبگير استحصال آب باران در ايجاد باغات ديم و تأثيرات مستقيم و غير مستقيم اين سامانه‌ها در بهبود شرايط خاك و آب و اكوسيستم مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج نشان داد سامانه‌هاي آبگير استحصال آب باران اين امكان را فراهم مي‌كنند كه با تبديل اراضي ديم زراعي و نيز اراضي تخريب و رها شده به باغات ديم، شرايط اكوسيستم و منابع طبيعي بهتر گردد و نيز به مشاركت مردمي توجه شود. بر اين اساس پيشنهاد مي‌شود پس از انجام مطالعات پايه مورد نياز و مكان‌يابي و پيش از هر گونه كار عملي براي ايجاد باغات ديم روي اراضي شيب‌دار، نسبت به طراحي بهينه سامانه‌هاي آبگير استحصال آب باران و آموزش‌هاي مورد نياز اقدام گردد.