سنجش و تحليل توزيع فضايي سالخوردگي جمعيت كلان‌شهر تهران

در آستانه قرن بيست و يكم مشخصه اصلي جمعيت شناختي جهان پيش رفتن به سمت سالخوردگي بيشتر است. در سطح جهاني شمار سالمندان به‌سرعت رو به افزايش است، به‌طوري‌كه در طي دهه‌هاي اخير، تغييرات قابل‌توجهي در ساختار سني جمعيت كشورها، به‌ويژه كشورهاي درحال‌توسعه مشاهده‌شده است. ايران نيز از اين امر مستثني نيست در همين زمينه پژوهش حاضر به سنجش و تحليل توزيع فضايي سالخوردگي جمعيت كلان‌شهر تهران پرداخته است؛ پژوهش حاضر ازنظر هدف از نوع كاربردي- توسعه‌اي و با روش توصيفي- تحليلي انجام‌گرفته است كه پس از تشريح مفاهيم با كمك روش كتابخانه‌اي و اسنادي، با استفاده از اطلاعات سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال 1395 جامعه آماري اين پژوهش يعني شهر تهران مبادت به شاخص‌سازي شده است. در اين پژوهش براي تحليل فضايي شاخص سالخوردگي از روش‌هاي خودهمبستگي فضايي شامل شاخص موران جهاني ، موران محلي آنسلين و تحليل لكه‌هاي داغ استفاده‌شده است. نتايج حاصل از كاربرد شاخص موران در خصوص توزيع شاخص‌ سالخوردگي جمعيت محله‌هاي شهر تهران بيانگر خوشه‌اي بودن آن است؛ 55 محله‌ مناطق 1، 2، 3، 4، 6 و 7 شهر تهران در خوشه بالا قرار مي‌گيرند كه از لحاظ شاخص سالخوردگي داراي الگوي ارزش‌هاي بالا هستند. همچنين 36 محله‌ مناطق، 18، 19 و 15 جنوب، جنوب غرب و جنوب شرق كلان‌شهر تهران در خوشه پايين قرار دارند؛ نتايج حاصل از بررسي لكه‌هاي سرد در شاخص سالخوردگي محله‌هاي شهر تهران نشانگر آن است كه در محله‌هاي نيمه جنوبي شهر با نرخ پايين شاخص سالخوردگي تشكيل يك لكه سرد را مي‌دهند. در مقابل جمعيت مناطق 1، 2، 3، 4، 6، 7 و 8 تشكيل يك لكه داغ را مي‌دهند. به‌طوركلي تحليل لكه‌هاي داغ با توجه به شاخص سالخوردگي جمعيت كلان‌شهر تهران بيانگر اين است كه محله‌هاي مناطق شمالي نسبت به محله‌هاي مناطق جنوبي داراي نسبت جمعيت سالخورده بيشتري مي‌باشند.