تأثير پارامترهاي هيدروليكي جريان بر غلظت رسوب حاصل از فرسايش ورقه‌اي

آب ‌و خاك به‌عنوان منابع طبيعي اصلي در عرصه‌هاي آبخيز كشور، به‌طور پيوسته در حال تخريب و از بين رفتن هستند. يكي از عوامل فرساينده كه باعث هدررفت خاك مي‌شود، رواناب سطحي است. فرسايش ورقه‌اي در اراضي كشاورزي باعث تخليه عناصر غذايي و در نتيجه كاهش توليد محصول مي‌شود. پژوهش حاضر با هدف بررسي تأثير برخي پارامترهاي هيدروليكي جريان بر غلظت رسوب حاصل از فرسايش ورقه‌اي با استفاده از فلوم شيب‌پذير آزمايشگاهي اجرا شد. آزمايش‌ها از طريق ايجاد تركيب‌هاي مختلف شيب (1/2، 8/2، 3 و 4 درصد) و دبي جريان (70 و 100 ميلي‌ليتر در ثانيه) بر روي 30 نمونه خاك كشاورزي متعلق به مناطق مختلف اطراف شهر كرمان انجام شد. طي هر رخداد فرسايش، با استفاده از روش ردياب پرمنگنات پتاسيم، سرعت جريان سطحي اندازه‌گيري شد. در ادامه، شاخص‌هاي هيدروليكي جريان شامل تنش برشي، قدرت جريان و قدرت جريان واحد تعيين شدند. نتايج نشان داد كه با افزايش سه پارامتر يادشده، غلظت رسوب حاصل از فرسايش ورقه‌اي بصورت خطي افزايش يافت. در واقع افزايش شيب و دبي جريان ورقه‌اي، افزايش تلفات خاك را در پي داشت. يافته‌هاي اين پژوهش لزوم توجه به اهميت مديريت صحيح و استفاده از روش‌هاي اصولي حفاظت خاك به‌ويژه در اراضي شيبدار تحت كشت ديم را نشان داد.