ارتباط ويژگي‌هاي فيزيوگرافي و برف و تاثير آنها بر ساختار توده‌ (مطالعه موردي جنگل ليرسرا)

برف يكي از مهمترين عوامل محيطي تاثير گذار بر تركيب و ساختار توده‌هاي جنگلي، بويژه در مناطق كوهستاني جنگل‌هاي معتدله مي‌باشد. به همين منظور، با استفاده از روش منظم-تصادفي تعداد 25 قطعه ‌نمونه 1600 مترمربعي با ابعاد (40×40 متر) در هر يك از قطعات 609، 629 و 632 جنگل ليرسرا طرح جنگل‌داري گلبند نوشهر در استان مازندران مستقر شد. در هر قطعه ‌نمونه گونه، قطر برابرسينه (سانتي‌متر)، ارتفاع (متر) و مشخصه‌هاي درختان آسيب‌ديده شامل ريشه‌كن، شكسته و خميده اندازه‌گيري و ثبت شد. جهت بررسي تأثير فاكتورهاي فيزيوگرافي و رابطه‌ي آن‌ها با شدت خسارت برف بر درختان جنگلي به ترتيب سه‌ طبقه ارتفاعي كمتر از 200، 400-200 و 600-400 متر از سطح دريا و سه ‌طبقه شيب كمتر از 30، 60-31 و بيشتر از 61 درصد مورد بررسي قرار گرفت. مقايسه خسارت در طبقات مختلف با به‌كارگيري روش ANOVA و مقايسه ميانگين‌ها با استفاده از آزمون توكي انجام شد. در مجموع 3383 اصله درخت شامل 19 گونه درختي در منطقه مورد مطالعه آماربرداري شد. از اين تعداد حدود 9 درصد از درختان در اثر برف خسارت ‌ديده بودند كه بيشترين خسارت مربوط به شكستگي از تنه و ريشه‌كن و كمترين خسارت مربوط به خميدگي از كنده بوده است. خسارت درختان از نظر ارتفاع از سطح دريا در طبقه ارتفاعي كمتر از 200 متر از سطح دريا به‌طور معني‌داري بيشتر از دو طبقه‌ي ارتفاعي ديگر بوده است. دليل اين را مي‌توان عدم خزان برگ درختان در زمان بارش برف دانست. اختلاف خسارت برف به درختان در بين طبقات مختلف شيب معني‌دار نبود. در بررسي جهات جغرافيايي مشخص شد كه بيشترين آسيب در دامنه‌هاي شمالي بوده است. آسيب‌ديدگي ناشي از برف به ساختار توده جنگلي منطقه مورد مطالعه ريشه در انجام قطع يكسره دهه 1360 دارد كه در حال حاضر سن درختان عموماً كمتر از چهل سال، توده جوان (در مرحله رويشي تير و تيرك) و با تراكم و انبوهي زياد است. لذا ميزان آسيب‌پذيري درختان بالا بوده و در اثر عوامل محيطي مثل باد يا برف دچار خسارت زياد مي‌شوند