بررسي عوامل مؤثر بر ارتقاء سرزندگي در بافت‌هاي فرسوده شهري (نمونه موردي محله قاآني شيراز)

اگرچه معيارهاي تشخيص فرسودگي يك بافت شهري در كشور ما، معيارهاي كالبدي هستند اما واقعيت آن است كه در بسياري از اين‌گونه بافت‌ها، مسائل و مشكلات اجتماعي، حيات اجتماعي بافت را به مخاطره انداخته است. «سرزندگي» يكي از كيفيت‌هايي است كه ميزان آن در يك محله شهري مي‌تواند بيانگر كيفيت حيات‌ اجتماعي آن محدوده باشد. كمبود آن در بسياري از محله‌هاي شهري و به خصوص بافت‌هاي فرسوده توجه بيشتر مديران، طراحان و برنامه‌ريزان شهري را مي‌‎طلبد. تا كنون در پژوهش‌هاي بسياري به تبيين رابطه ميان سرزندگي و مؤلفه‌هاي محيطي پرداخته‌ شده است. اين مقاله در پي آن است كه ضمن تبيين شاخص‌ها و مؤلفه‌هاي محيطي مؤثر بر بهبود سرزندگي در محله‌هاي شهري، ميزان اهميت آنان از نگاه شهروندان را نيز بررسي نمايد. رويكرد پژوهش، تفسيرگرايانه است و از راهبردهاي كيفي در پژوهش به منظور جمع‌آوري و تحليل داده‌ها استفاده شده است. در اين راستا، پس از جمع‌آوري و بررسي داده‌هاي كتابخانه‌اي، چهارچوب نظري پژوهش تدوين شده و پس از آن با روش پيمايش كيفي، به ارزيابي نظرات مردم پرداخته شده است. در مرحله پيمايش، ضمن انتخاب محله قاآني شيراز به عنوان نمونه موردي، به شيوه مصاحبه نيمه‌ساختاريافته به ارزيابي نظرات مردم در باب ويژگي‌هاي محيط شهري و نوع كاربري‌هاي مؤثر بر بهبود «سرزندگي» محله پرداخته شده است. يافته هاي حاصل از پيمايش، نشان مي هند معيارهاي؛ وجود حس تعلق، فضاي سبز كافي، عرصه هاي عمومي جهت تعاملات اجتماعي و تنوع فعاليتي بيشترين تاثير را بر ارتقا حس سرزندگي بافت دارند. در انتها، راهبردهاي طراحانه و نقشه چهارچوب راهبردي محله مبتني بر بهبود و تقويت وضعيت سرزندگي ارائه گرديده است.