بررسي تأثيرات احداث شريان‌ها بر انسجام محله‌هاي شهري (نمونه موردي: محله هفت‌تنان شيراز)

«محله» با آن‌كه يكي از كوچك‌ترين واحدهاي تقسيمات شهري در لايه كالبدي- فضايي محسوب مي‌شود، در لايه فرهنگي- اجتماعي و در قالب مفهوم «اجتماع محلي» يكي از هويت‌مندترين واحدها است. مفهوم محله بيش از آن‌كه ناظر به مرزهاي مشخص جغرافيايي و كالبدي باشد، به يك مجموعه اجتماعي و فرهنگي منسجم و پيوسته اشاره دارد. در سال‌هاي پس از انقلاب صنعتي، ورود خودرو به عرصه زندگي شهري، سبك زندگي و حيات اجتماعي شهر را به شدت تحت تأثير قرار داده است. احداث شريان‌ها و بزرگراه‌هاي شهري، يكي از مجموعه اقداماتي است كه در راستاي تسهيل حمل و نقل خودرو محور در سطح شهر انجام مي‌گردد. احداث اين شريان‌ها اگرچه بعد عملكردي شهر را تقويت نموده و ترددهاي درون‌شهري را سرعت مي‌بخشد، اما در بسياري از موارد، آثار و تبعات نامطلوب كالبدي – فضايي و فرهنگي – اجتماعي دارد. اين مقاله به بررسي آثار احداث شريان‌هاي شهري بر انسجام محله‌هاي شهري مي‌پردازد. رويكرد پژوهش، تفسيرگرايي بوده و از راهبردهاي كيفي به منظور جمع‌آوري و تحليل داده‌ها استفاده شده است. در اين راستا، پس از جمع‌آوري داده‌هاي كتابخانه‌اي در باب ابعاد انسجام شهري و هويت اجتماعي محله، چارچوب نظري پژوهش تدوين گرديده است. پس از آن با انتخاب محله هفت‌تنان شيراز به عنوان نمونه‌موردي، به پيمايش كيفي نظرات ساكنان در اين بافت شهري، در باب تأثيرات احداث بولوار هفت‌تنان پرداخته شده است. به اين منظور، با انجام مصاحبه‌هاي نيمه‌ساختاريافته و جمع‌آوري نقشه‌هاي ذهني، نظرات مردم در مورد نوع و ميزان تأثيرات بولوار يادشده بر ابعاد ادراكي و اجتماعي انسجام محله، جمع‌آوري و مورد بررسي قرار گرفت. تحليل محتواي مصاحبه‌ها نشان مي‌دهد نقش ترافيكي و شرياني بولوار هفت‌تنان ضمن ايجاد ناامني براي ساكنان، با تفكيك پهنه محله به دو بخش، امكان ارتباط مناسب ميان ساكنان را در دو پهنه شمالي و جنوبي محله را به شدت تضعيف نموده و انسجام اجتماعي بافت را تحت الشعاع قرار داده است. احداث اين بولوار هم‌چنين به دليل عدم توازن كميت و كيفيت خدمات مستقر در بدنه شمالي و جنوبي، نوعي دوقطبي و گسست را به جهت عملكردي و ميزان برخورداري ساكنان از محله از خدمات ايجاد نموده و همين امر به انسجام محله لطمه وارد كرده است.