مطالعه تطبيقي نقوش و تزيينات معماري در دوره سلجوقي و صفوي

معماري از ساخت سرپناه صرف انسان هاي اوليه آغاز گرديده است و رشد و تحول و تكامل آن تا به امروز ادامه داشته است. اين مهم نه تنها پاسخگوي نيازهاي اوليه انسان¬ها بوه، بلكه به تدريج نيازهاي مراتب بالاتر تا خود شكوفايي انسان¬ها را رقم زده است. به بياني ديگر عينيت و ذهنيت را توامان نموده و از يك عنصر صرفا عملكردي به مفهومي جامع و منحصر به فرد بدل شده كه منصه ظهور مذهب، سياست، اجتماع، فرهنگ و غيره مي باشد. در اين راستا در اين مقاله با تاكيد بر دو وجه عيني و ذهني، (عينيت در غالب معماري و ذهنيت با تاكيد بر تزيينات و نقوش هنري) بررسي تطبيقي دو دوره مهم تاريخي را مورد مداقه قرار داده است. در اين راستا نگارندگان پيش از بررسي نقوش و تزيينات، ابتدا موضوعات سياسي ، فرهنگي و اجتماعي ، هنر و معماري در هر دو دوره تاريخي را مورد مطالعه قرار داده اند تا با نگاهي جامع بستر لازم جهت ارزيابي تطبيقي نقوش و تزيينات فراهم گردد. در ادامه برپايه مطالعات كتابخانه¬اي و برداشت¬هاي ميداني و به روش تحليل محتوا، مفهوم تزيينات از ديدگاه نظريه پردازان بررسي شده و نمونه¬¬هاي ارزشمند هر دوره به صورت تفصيلي از لحاظ نقوش و تزيينات مورد مطالعه قرار گرفته است. نتيجه حاصل از اين بررسي، علاوه بر شاخص¬هاي فرهنگي و هنري مشترك در هر دو دوره، تفاوت¬هاي بسيار چشمگيري در شيوه¬هاي معماري، تكنيك¬هاي ساخت، مصالح، تزيينات، نقوش و استفاده از خط نگاره¬ها را نشان مي¬دهد.