تقابل شهرنشيني و محيط‌زيست: تحليلي جامعه‌شناختي

پديده شهرنشيني طي سه قرن اخير همواره روندي افزايشي داشته است. در اين فرآيند عوامل صنعتي‌شدن، راه‌ها، وسائل خبري، توسعه تجارت و اقتصاد، سواد و آموزش، بهبود سبك زندگي، تغيير الگوهاي مصرف، بهبود بهداشت و درمان و نظاير آن نقش داشته‌اند. در اين حركت نقاط شهري به لحاظ كمي‌و كيفي تغيير يافته‌اند، و در آن محيط‌زيست نيز در قالب كمي‌و كيفي آن تحت تأثير قرار گرفته است؛ به نحوي كه طي دو دهة اول قرن بيست و يكم آسيب‌پذيري محيط‌زيست از فرآيند شهرنشيني وسعت زيادي به خود گرفته است. در اين تقابل مراكز صنعتي، وسائل نقليه، زدودن فضاهاي سبز درون و برون نقاط شهري، شهرها را به لحاظ زيست‌محيطي بسيار آسيب‌پذير كرده است. به طور مثال، بلندمرتبه‌سازي عموماً معناي فضاي سبز را از ميان برداشته است. در حاليكه فضاي سبز و محيط‌زيست سالم يكي از نيازهاي اساسي نوع بشر به حساب مي‌آيد، اين جريان همواره روندي نزولي به خود گرفته است. عواملي نيز از نوع افزايش جمعيت و اسكان رو به افزايش آن در نقاط شهري، محيط‌زيست را به گونه‌اي نامتوازن تحت تأثير قرار داده است. علاوه بر آن تغييرات جوي طي قرن بيست‌ويكم خود مشكلات و محدوديت‌هاي منابع آب را نيز ايجاد كرده است، كه خود به‌گونه‌اي پايدار محيط‌زيست را تحت تأثير قرار مي‌دهد. موارد ياد شده خود زندگي نوع بشر را در ابعاد مختلف تهديد مي‌نمايد.