تاثيرنور طبيعي در طراحي مدارس دوره تيموري و معاصر (نمونه موردي : مدرسه دودر و دبيرستان آرميتا مصلي نژاد مشهد)

نور عنصري طبيعي در ادراك بصري است،به واسطه نور و بازتاب آن از سطوح است كه انسان محيط اطراف خود را درك مي كند.محيط پيرامون او مي تواند انسان ساخت باشد و يا به صورت طبيعي شكل گرفته باشد،كه معماري در دسته انسان ساخت جاي دارد،به جهت ادراك محيط و فضايش نيازمند نور است،در گذشته تاكيد بر نور طبيعي علي الخصوص نور روز بود،در حالي كه با حضور نور مصنوعي به فضاها،اهميت خود را از دست داد.در اين ميان مدارس به عنوان يكي از مهمترين فضاهاي شهري كه در رشد و ارتقاي آن نقش بسزايي ايفا مي كند نيز بي بهره نماندند و باتغيير ساختار نور پردازي در آن ها سطح آموزش نيز تحت الشعاع قرار گرفت.اين مقاله در پي شناسايي چگونگي استفاده از نوروز و مولفه هاي نورگيري و تعديل نور در مدارس دوره تيموري و مدارس معاصر است،دوره تيموري بر اساس نظر پروفسور هيلن براندنويسنده كتاب معماري اسلامي دوره طلايي مدارس ايران است.لذا با بررسي مطالعات كتابخانه اي ابتدا مفاهيم بررسي مي شود،سپس با حضور در دو مدرسه دودر واقع در شرق صحن جمهوري در دوره تيموي و حضور در مدرسه آرميتا مصلي نژاد واقع در بلوار توس منطقه تبادكان مشهد در دوره معاصر و مصاحبه با دانش آموزان و دبيران ، مفاهيم مستخرج ،به صورت تطبيقي با هم قياس شده و مورد كنكاش قرار مي گيرد.بررسي ها حاكي از آن است كه فراخوان نور روز از طريق حياط مركزي ،روزن ها ، شباك ، گلجام ،پاچنگ ،درو پنجره مشبك ،دار آفرين ، جامخانه ،ارسي ،فريز و خوون ،پالكانه، پاچلاقي انجام مي شد.براي تعديل نور از رواق ،تابش بند ، سايه بان ،سرداق ،ساباط و پرده استفاده مي شد.حال آنكه در مدارس معاصر اين مولفه ها حذف شده است،و به جهت تامين نور از نورمصنوعي (الكتريكي) استفاده مي شود، كه در ميزان سطح آموزش و مولفه هاي موثر بر روانشناسي دانش آموزان و معلمان تاثير گذار است