عملكرد نورگيرها در فضاهاي داخلي سنتي ايراني: بررسي نورگيري در ساختمان هاي مسجد-مدرسه عصر قاجار در تهران

معماري غني ايراني سرشار از دستاوردها و تجربيات ارزشمندي در زمينه ي فضاهاي داخلي و نورپردازي مي باشد كه نيازمند بازشناسي و معرفي به جامعه معماري ايران و جهان است. نور اصلي ترين عامل كيفيت، پويايي و سرزندگي فضاي معماري است هم از نظر مفاهيم كيفي و سمبليك و هم از نظر كاركرد عملي، از جايگاه ويژه اي در ميان عناصر تشكيل دهنده فضا برخوردار است. در طراحي معماري، سعي ميشود از اقليم بخصوص نور طبيعي روز بهترين استفاده ممكن به عمل آيد و از نور مصنوعي به عنوان مكمل در ساعات ديگر شبانه روز استفاده شود كه در معماري اسلامي رون بر همين اساس شكل گرفته است و بازي با نور از سوي نمادگران عرفاني اسلامي تاكيد شده است و نور را نماد وحدت و يگانگي خدا مي دانستند بنابر اين نور علاوه بر ابعاد مذهبي داراي ا بعاد كاركردي كه عناصر تزييني و نقوش از آن مايه مي گرفتند. با ظهور اسلام بر اهميت و بهره گيري از نور روز در بناهاي معماري اسلامي افزوده شد. از اين رو سعي مي شده به منظور بهره گيري از نور روز براي شكل دادن به فضاي معنوي ، از عناصر معماري سنتي ايراني براي هدايت هر چه بهتر و مناسب تر آن استفاده شود. نقش نور در طراحي كيفيت معماري فضا در بهبود عملكرد فضاها وكاربري هاي متناسب آن نيز مورد بررسي قرار گرفته است.نتايج پژوهش حاكي از آن است كه به طور كلي موارد استفاده از روشندان نسبت به ساير روش هاي نورگيري كمتر بوده و در پنجره ي مشبك از قديمي ترين و ابتدايي ترين روش هاي بهره برداري از نور طبيعي است.