دستيابي به الگوي محل قرار گيري و تعداد ورودي ها در مساجد ايران نمونه هاي موردي : جامع فهرج، تاريخانه دامغان، جامع اصفهان، جامع زواره، جامع يزد، جامع اشترجان، شاه اصفهان، حكيم اصفهان، رحيم خان صفهان، سيد اصفهان

مساجد به عنوان فضايي عمومي با رويكرد هاي متعدد اجتماعي، مذهبي، اقتصادي همواره نقشي كليدي در شكل-گيري مراكز محلي در شهر هاي اسلامي را دارا بوده است. در اين ميان ورودي مساجد همواره از اهميت بسيار بالايي برخوردار بوده است، زيرا اولين جزء از فضاهاي مسجد است كه مي تواند علاوه بر كاركرد سازه اي و عملكردي، انتقال دهنده معاني و مفاهيم مقدسي نيز باشد و چگونگي ارتباط بين هركدام از فضاهاي عمومي، نيمه خصوصي و خصوصي با محيط مجاورشان را به نحوي معين مي كنند. پرسش مقاله اين است كه آيا تفاوت در محل قرار گيري و تعداد ورودي ها داراي مباني خاصي است و آيا بررسي اين تفاوت ها مي تواند به دست يابي الگوي خاصي از ورودي ها بيانجامد؟ هدف از اين پژوهش، تلاش براي دستيابي به الگوي محل قرار گيري و تعداد ورودي مساجد بر اساس دوره هاي مختلف مي باشد.اين پژوهش به لحاظ هدف بنيادي و به لحاظ روش تحليلي_تطبيقي است، به اين ترتيب كه ورودي مساجد جامع فهرج، تاريخانه دامغان، جامع اصفهان، جامع زواره، جامع يزد، جامع اشترجان، شاه اصفهان، حكيم اصفهان، رحيم خان اصفهان و سيد اصفهان در دوره هاي قرون اوليه، سلجوقي، ايلخاني، صفوي، قاجار مورد بررسي قرار گرفته است. بر اساس اين پژوهش به نظر مي رسد عرض ورودي ها و تعداد آن ها در دوره هاي مختلف، متفاوت بوده است، اما به-طوركلي ورودي هاي اصلي در مساجد مورد بررسي داراي عرض بيشتري نسبت به ورودي هاي فرعي بوده است. در بررسي سلسله مراتب دسترسي ورودي اصلي تا محراب بر طبق جداول، درصد كمي از مساجد مورد بررسي از فضاي هشتي و راهرو بهره برده اند كه اين مي تواند به اين علت باشدكه رعايت اصل محرميت در معماري مساجد چندان مورد نياز نبوده است. همچنين به نظر مي رسد تعدد در ورودي مساجد براي سهولت در دسترسي به اين فضا بوده-است.