تحليل و بررسي تناسبات عدد طلايي در پلان مجموعه ارسن بازار سنتي شهر تبريز

تأملي در دانش معماري و روش هاي به كار رفته در گذشته، پرسش هاي بسياري را درباره كاربرد هندسه و رياضيات، تناسبات، چگونگي اجراي طرح و نقشه و مراحل اجرايي و بالاخره قيود و محدوديت هاي معمار، با در نظر گرفتن مصالح و نوع ساختمان، مطرح مي كند. از ديرباز تناسبات در معماري ايراني نقش بسزايي داشته كه حتي مي توان آن را در برخي از معماري ها ركن و پايه دانست. استفاده از رياضيات و هندسه براي ايجاد تناسبات و هماهنگي در بنا يكي از كارهايي بود كه معماران گذشته در پي تلاش هاي فراوان بدان دست يافتند (مقاله هندسه تناسبات و پيمون در معماري ايراني). اين علوم به همراه علوم نظري ديگر از جمله زيبايي شناسي، ايستايي و غيره، وسيله هايي براي خلق آثار ماندگار در ايران بودند. بازار بزرگ تبريز در كنار ديگر بازار ها، نمايانگر شكوه و عظمت معماري ايران در دوره هاي اسلامي است كه علاوه بر پايگاه اقتصادي و فرهنگي در جامعه، اين بازار از لحاظ ويژگي معماري نيز حائز اهميت است. بر اين اساس، در اين پژوهش سعي بر اين است كه با رويكرد تحليل و بررسي تناسبات هندسي، بكارگيري اين تناسبات، بر معماري مجموعه ارسن بازار تبريز نشان داده شود. اين پژوهش به روش توصيفي تحليلي مي باشد كه براي جمع آوري اطلاعات از منابع اينترنتي، مطالعات كتابخانه اي و مشاهدات ميداني بهره گرفته شده است. در پايان اين پژوهش، تناسبات عدد طلائي بر معماري و پلان عناصر فضايي- كالبدي بازار بزرگ تبريز به طور دقيق مورد تحليل قرار گرفت كه نتايج، نشان دهنده آن است كه اين بنا با توجه به سيستم تناسبات عدد طلايي و مقدار عدد في آن، تناقض دارد و بنا بر پايه آن ساخته نشده است.