تحليل تاثير متقابل فرهنگ و اجتماع بر تزئينات وابسته به معماري (نمونه موردي خانه هاي قاجار يزد)

در دوران قاجار معماري از جايگاه ويژه‌اي برخوردار بوده است. از جمله دلايل اين اهميت تحولات اجتماعي، اقتصادي و سياسي ايران است كه به موجب گسترش مراودات و تجارت با اروپا است. يزد در اين دوران به دليل شكل‌گيري طبقه متمولين و تجار؛ بافت متفاوتي از لحاظ اقتصادي، اجتماعي و حتي معماري به خود مي‌گيرد. از جمله اين تاثيرات در تزيينات وابسته به معماري بناهاي مسكوني مشهود است. هدف از اين مقاله تحليل و بررسي تزيينات داخلي خانه‌هاي قاجار شهر يزد بر اساس جايگاه اجتماعي و فرهنگي مالك بنا ‌مي‌باشد. در خانه‌هاي تجار با حجم عظيمي ‌از تزيينات كه شامل نقاشي ديواري، آيينه‌كاري، گچبري و غيره است روبه‌رو ‌مي‌شويم. اين عامل وسيله‌اي براي بيان جايگاه والاي اجتماعي- اقتصادي مالك خانه در برابر ديگران بوده و عدم حضور اين تزئينات در خانه علما و يا حضور به كمترين ميزان هستيم كه مي‌توان آن‌را با جايگاه فرهنگي و اجتماعي شخص در ميان مردم مرتبط دانست. بوده و بيانگر ساده زيستي ادامه راه ائمه و بزرگان دين ‌مي‌باشد. تزئينات خانه‌ عامه مردم بيش از عامل فرهنگي؛ با توجه به دوران نسبتاً سخت دوران قاجار، به سطح اقتصادي و توانايي مالي سفارشدهنده بستگي دارد. اين پژوهش با استفاده از روش تاريخي-توصيفي و به كمك مطالعات ميداني درصدد بيان دلايل شكل‌گيري انواع اين تزئينات در اقشار مختلف جامعه شامل تجار علما و عامه مردم ‌مي‌باشد. نتايج پژوهش حاضر نشان ‌مي‌دهد اين تزيينات به جايگاه سفارش‌دهنده در اجتماع، اقتصاد و سياست وابسته است و به واسطه مراوداتش تحت الشعاع قرار ميگيرد.