شبيه‌سازي اثر تغييرات دما و رطوبت خاك بر سطح خواب و جوانه‌زني علف‌هرز خرفه (Portulaca oleraceae)

Simulating effect of changing temperature and moisture on dormancy and germination of Portulaca oleraceae

تغييرات اقليم مانند افزايش دما و كاهش رطوبت مي‌تواند خواب بذر را دستخوش تغييرات نمايد. به منظور بررسي اثر شرايط دمايي و رطوبتي خاك در طي چينه سرمائي بر پويايي خواب بذر خرفه و پاسخ جوانه‌زني حاصل از آن، آزمايشات گلخانه و پتري‌ديش انجام شد. بذرها درون گلدان‌هايي با محتواي رطوبتي ثابت (شامل 85%، 70%، 55%، و 40% ظرفيت مزرعه) و در دما‌هاي 2، 5 و 10 درجه سانتي‌گراد قرار داده شده و پس از 100 روز از گلدان‌ و كيسه‌ها خارج شده و آزمون جوانه‌زني در دماهاي 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتي‌گراد در سه تكرار انجام شد. كاهش خواب و در نتيجه جوانه‌زني فقط در دماي 30 و 35 درجه سانتي‌گراد رخ داد و در همه تيمار‌ها بيشترين ميزان جوانه‌زني در دماي 35 درجه‌ سانتي‌گراد بود. نگهداري بذر در دما‌هاي 5 و 10 درجه ‌سانتي‌‌گراد جوانه‌زني بالايي را نسبت به بذر‌هاي نگهداري شده در 2 درجه سانتي‌گراد ايجاد كرد. نتايج نشان داد دماي نگهداري بذر طي چينه سرمايي به افزايش از 2 درجه سانتي‌گراد به 5 يا 10 درجه سانتي‌گراد كه عملا چينه سرمايي يا استراتيفيكاسيون انجام نشد نه تنها باعث كاهش جوانه‌زني و افزايش خواب نگرديد، بلكه ميزان جوانه‌زني بذر را افزايش داد. ضمنا ميزان رطوبت در خاك طي چينه سرمايي اثر قابل توجهي در جوانه‌زني بذر‌ها ايجاد نكرده و پيش‌بيني مي‌شود بذر‌هاي خرفه در صورت افزايش دماي زمستان به بالاي دماي چينه سرمايي يا كاهش طول دوره زمستان دچار كاهش جوانه‌زني نخواهند شد، بالعكس احتمال افزايش جوانه‌زني و رويش بذر پيش‌بيني مي‌گردد.

Climate changes including temperature and moisture can effect dormancy and germination of weed seeds in soil. Pot and petri dish experiments were carried out to study dormancy and germination dynamism of Portulaca oleracea as effected by temperature and moisture. Seeds were kept in pots with soil moisture contents of 85, 70, 55 and 40% of field capacity and temperatures of 2, 5 and 10℃ for 100 days in factorial arrangement of treatments with three replications. After storage time in pots, germination test was conducted at range of temperatures 10, 15, 20, 25, 30 and 35℃. Germination occurred only at 30 and 35℃ with significant higher germination at 35℃. Keeping seeds at storage temperatures of 5 and 10℃ showed higher germination than 2℃. Change in moisture during storage time did not affect germinations. The current study predicts that higher germinations in winters or shorter winter times that may not provide required chilling time for seeds not only had decreasing effect on germination but increased germinations and led to dormancy breaking. Therefore, current climate change is predicted to not delaying emergence pattern of P.oleracea seedling in fields.